Prekambr

Ten artykuł od 2021-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Prekambr – nieformalna jednostka geochronologiczna w dziejach Ziemi, obejmująca przedział czasu od powstania Ziemi do początku okresu kambryjskiego, czyli interwał wiekowy od 4,6 mld lat do 542 mln lat temu. Prekambrowi odpowiadają wiekowo dwie formalne jednostki stratygraficzne, eony: archaik, proterozoik oraz starszy od archaiku hadeik uznawany kiedyś za eon, obecnie raczej za jednostkę nieformalną. Prekambr obejmuje blisko 85% dziejów Ziemi. Pomimo że jest jednostką nieformalną, to powszechnie jest stosowany w fachowej literaturze, występuje też w oficjalnej tabeli stratygraficznej, jako nieskategoryzowana jednostka powyżej eonów.

Z proterozoiku, zwłaszcza z ediakaru, pochodzą pierwsze znane nam odciski ciał oraz ślady działalności pierwszych organizmów żywych. We wcześniejszym eonie, archaiku, powstały najstarsze skały budujące tzw. tarcze kontynentalne oraz podłoże platform kontynentalnych. Archaik poprzedza hadeik – nieformalny eon, pod koniec którego Ziemia ostygła, umożliwiając skroplenie się wód i powstanie twardej skorupy ziemskiej.

Skały prekambru stanowią krystaliczny fundament wielu obecnie wyróżnianych płyt tektonicznych. Stopniowe schładzanie skorupy ziemskiej doprowadziło do powstania wielu złóż, w tym:

• złota (Au) - RPA, Kanada, USA, Australia
• rud żelaza (Fe) - Szwecja, Norwegia, USA, Meksyk, Chile, Rosja, Kanada, Syberia
• rud miedzi (Cu) - USA, Kanada
• rud uranu (U) - Australia, Kanada, Demokratyczna Republika Konga, Zambia.