Proklos

Proklos

Πρόκλος

Data i miejsce urodzenia	8 lutego 412 Konstantynopol
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 485 Ateny
Język	grecki
Dziedzina sztuki	filozof
Ważne dzieła
Elementy teologii Teologia Platońska Elementy fizyki Hymny

Proklos zwany Diadochem (następcą), gr. Πρόκλος ὁ Διάδοχος (Próklos ho Diádochos), znany także jako Proklos Ateńczyk, Proklos z Licji lub Proklos z Konstantynopola (ur. 412, zm. 485) – grecki filozof neoplatoński^[1], uczeń Plutarcha z Aten i Syriana, objął po tym ostatnim kierownictwo platońskiej Akademii i kierował nią do 485 roku. Starał się stworzyć syntezę systematyzującą całe życie duchowe Greków. Jest najbardziej wpływowym filozofem późnego antyku, który odegrał istotną rolę w przekazaniu filozofii platońskiej średniowieczu.

Proklos urodził się w 412 roku w Konstantynopolu. Po studiach gramatyczno-retorycznych w ojczystej Licji i w Aleksandrii studiował filozofię u założyciela szkoły ateńskiej Plutarcha z Aten i jego następcy Syriana. Po jego śmierci w 437 roku objął kierownictwo szkoły i sprawował je do śmierci w 485 roku, przez blisko pięćdziesiąt lat. Był bardzo płodnym pisarzem. Pisał komentarze do Platona, Euklidesa i Arystotelesa, metafizyczne traktaty dotyczące wszystkich dziedzin ówczesnej filozofii (metafizyki, teologii, psychologii, fizyki, etyki, matematyki), prace egzegetyczne dotyczące pogańskiej religii na temat rytuałów orfickich i wyroczni chaldejskich oraz hymny.

Proklos miał wielki wpływ na rozwój późnego neoplatonizmu w Atenach i w Aleksandrii, gdzie jego uczeń Amoniusz Hermiasz stanął na czele tamtejszej szkoły filozoficznej. W świecie rozwijającego się chrześcijaństwa i upadającego politeizmu bronił wyższości helleńskiej religii pogańskiej. Kontynuując ruch zapoczątkowany w IV wieku przez Jamblicha i charyzmatycznego cesarza Juliana, Proklos starał się za Syrianem połączyć objawienia starej religii (mitologię Homera i Hezjoda, teogonię orficką i wyrocznie chaldejskie) i uzgodnić je z tradycją filozoficzną pitagorejską i platońską. Jego Teologia platońska stanowi summę pogańskiej teologii, do której najlepszym wprowadzeniem są wcześniejsze Elementy teologii.