Radunia (rzeka)

Radunia

Radunia w okolicy wsi Lniska
Kontynent	Europa
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Rzeka
Długość	103,2 km
Powierzchnia zlewni	837 km²
Źródło
Miejsce	nieopodal Jeziora Stężyckiego
Współrzędne	54°10′57,2″N 17°56′31,0″E/54,182556 17,941944
Ujście
Recypient	Motława
Miejsce	Krępiec
Współrzędne	54°18′47,7″N 18°41′12,9″E/54,313250 18,686917
Położenie na mapie Polski źródło ujście
Położenie na mapie województwa pomorskiego źródło ujście
Multimedia w Wikimedia Commons

Radunia (kaszub. Reduniô, niem. Radaune) – rzeka, lewy dopływ Motławy. Całkowita długość rzeki wynosi 103,2 km, powierzchnia zlewni 837 km², zaś całkowity spadek 162 m.

Wypływa z obniżenia terenu (o dł. ok. 4 km) nieopodal Jeziora Stężyckiego na wysokości 165 m n.p.m. i przepływa przez kompleks jezior zwanych „Kółkiem Raduńskim” Pojezierza Kaszubskiego, następnie płynie poligeniczną doliną, cechującą się znaczną asymetrią zboczy oraz deniwelacjami i składającą się z czterech odcinków basenowych, trzech przełomowych oraz odcinka w strefie krawędziowej Pojezierza Kaszubskiego. Radunia ma tu cechy rzeki o charakterze podgórskim, m.in. spadek sięgający 6,80‰ w Przełomie Babidolskim. Do Motławy uchodzi na Żuławach Gdańskich w okolicy miejscowości Krępiec (pod Gdańskiem) przy polderze o poziomie -1,3 m n.p.m., mając koryto odpowiednio podniesione ponad depresję do poziomu ok. 0,5 m n.p.m.

W latach 1910–1937 zbudowano na Raduni osiem elektrowni wodnych o łącznej mocy 14 MW. Elektrownie te, czynne do dziś, są cennymi zabytkami przedwojennej architektury przemysłowej, udostępnianymi do zwiedzania. Wnętrza siłowni w dużej mierze zachowały oryginalne wyposażenie.

W latach 70. XX wieku cukrownia Pruszcz zbudowała na rzece zastawkę (jaz), zachowaną do dziś.

Zarówno jeziora Kółka Raduńskiego (przez które przepływa), jak i sama rzeka, nadają się do uprawiania turystyki kajakowej. W 2009 r. powstał Kajakowy Szlak Elektrowni Wodnych Raduni – na odcinku między Straszynem a Pruszczem Gdańskim powstały przenoski, znaki i tablice.

Pomiędzy miejscowością Kiełpino a elektrownią Rutki rzeka płynie w malowniczym Przełomie Babidolskim, gdzie utworzono rezerwat Jar Rzeki Raduni. Od Pruszcza Gdańskiego część rzeki Raduni (o dł. ok. 10 km) płynie przez Żuławy Gdańskie naturalnym korytem, druga część wód odprowadzana jest Kanałem Raduni, zbudowanym w latach 1348–1354 przez Krzyżaków.