Romanioci

Romanioci (gr. Ρωμανιῶτες Rōmaniōtes) – Żydzi zamieszkujący terytoria współczesnej Grecji, jak i ziemie niegdyś znajdujące się pod rządami Greków lub zdominowane przez helleńską kulturę i język, oraz ich potomkowie. Są grupą oddzielną od Aszkenazyjczyków i Sefardyjczyków, którzy zaczęli osiedlać się w Grecji po wygnaniu z Hiszpanii w 1492 roku. Nazwa społeczności wywodzi się od określenia Rhomaioi, którego używano w stosunku do greckich mieszkańców Cesarstwa Bizantyjskiego. Większe grupy Romaniotów zamieszkiwały Teby, Janinę, Chalkidę, Korfu, Artę i Korynt oraz wyspy Lesbos, Samos, Rodos, Cypr i Chios.

Romanioci posiadali swój własny język, zwany jewanik (wymarły w XX w.), który jest dialektem języka greckiego (którym Romanioci również potrafią się posługiwać).

Społeczność ta dzisiaj już praktycznie nie istnieje. Po przybyciu Żydów sefardyjskich część Romaniotów zasymilowała się z nimi, porzucając język jewanik. Duże straty zadał tej społeczności holokaust. Większość Romaniotów zginęła w czasie II wojny światowej. Grecja znajdowała się pod okupacją sił państw Osi, przez co zamieszkujący ją Żydzi również objęci byli planem „Ostatecznego Rozwiązania“ – wywożono ich do obozów zagłady i koncentracyjnych w Europie Środkowej. Ci, którzy przetrwali II wojnę światową, migrowali do Stanów Zjednoczonych, Europy Zachodniej i Izraela. Dziś Grecję zamieszkuje około 4 500 – 6 000 Żydów. Są oni potomkami zarówno Sefardyjczyków, jak i Romaniotów, ale praktycznie nie mówią już w jewaniku.