Back Molke ALS Siero de leit AN مصل لبن Arabic Сыроватка Byelorussian Taèr BEW Суроватка Bulgarian छेना के पानी Bihari ঘোল Bengali/Bangla Sèrum de llet Catalan سزک CKB
Serwatka – prawie klarowna ciecz, odpad[1] przy produkcji sera lub kazeiny z mleka krowiego. Stanowi 50–60% suchej masy mleka (druga połowa jest zawarta w oddzielonym od serwatki skrzepie)[2].
W warunkach przemysłowych serwatka jest groźnym ekologicznie odpadem[1]. Objętościowo na 1 część uzyskanego sera wypada prawie 10 części serwatki. Zagospodarowywana jest jako pasza lub surowiec do produkcji laktozy oraz odżywek białkowych. Coraz częściej jest również wykorzystywana w przemyśle spożywczym, do produkcji rozmaitych napojów mlecznych na bazie serwatki[2][3].
Przy produkcji serów podpuszczkowych oraz dojrzewających otrzymywana jest serwatka słodka, przy produkcji twarogów serwatka kwaśna. Produkuje się również serwatkę mieszaną. Niegdyś serwatka była środkiem kosmetyczno-leczniczym na skórę oraz stosowana przy oparzeniach[3].
Z uwagi na ogromne ilości wytwarzania serwatki w procesie produkcji sera, przez wiele lat próbowano znaleźć zastosowanie tego składnika. Skutkiem tych działań były próby odizolowania białek serwatkowych, co okazało się dość skomplikowane. Obecnie uzyskuje się je dzięki procesom rozdzielczym, m.in. ultrafiltrację (UF) i wymianę jonową.[4]
- ↑ a b Oliwia Sokołowska: Odpady: Zagospodarowanie odpadów z przemysłu mleczarskiego. forummleczarskie.pl, 2019-08-09. [dostęp 2023-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-24)]. (pol.).
- ↑ a b Witold Szczurek. Produkty przetwarzania serwatki i ich zastosowanie w paszy dla kurcząt brojlerów – aspekt żywieniowy i fizjologiczny. „Wiadomości Zootechniczne”. XLVI (4), s. 41–52, 2008. Kraków: Instytut Zootechniki PIB. ISSN 1731-8068. [dostęp 2017-04-01].
- ↑ a b Sławomir Maślanka, Agnieszka Kos, Izabela Czopek, Łukasz Adam. Badanie stężenia kwasu mlekowego, otrzymanego w procesie fermentacji mlekowej laktozy, zawartej w serwatce poprodukcyjnej przy udziale Lactobacillus. „Chemik”. 69I (4), s. 241–251, 215. Gliwice: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. ISSN 0009-2886. [dostęp 2017-04-01].
- ↑ Story Design Sp, Białko serwatkowe – co to jest białko serwatkowe i jakie ma właściwości? [online], wiadomoscispozywcze.pl [dostęp 2024-09-11] (ang.).