Sikorsky CH-53E Super Stallion

CH-53E Super Stallion

Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Sikorsky Aircraft Corporation
Typ	śmigłowiec transportowy
Załoga	3 (2 pilotów i dowódca)
Historia
Data oblotu	1 marca 1974
Lata produkcji	1980–2003
Liczba egz.	234
Dane techniczne
Napęd	3 × General Electric T64-GE-416/A, turbowałowe
Moc	4380 KM każdy
Wymiary
Średnica wirnika	24,1 m
Długość	30,2 m
Długość kadłuba	23,55 m
Wysokość	8,46 m
Masa
Własna	15,071 kg
Startowa	33,340 kg
Osiągi
Prędkość maks.	315 km/h
Prędkość przelotowa	278 km/h
Wznoszenie maks. w locie pionowym	12,7 m/s
Pułap praktyczny	5640 m
Zasięg	1110 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
2 × GAU-15/A 12,7 mm (po bokach), 1 × GAU-21 12,7 mm (rampa)
Liczba miejsc
55
Użytkownicy
US Navy, USMC, Japońskie Morskie Siły Samoobrony
Rzuty
Multimedia w Wikimedia Commons

Sikorsky CH-53E Super Stallion – amerykański ciężki śmigłowiec transportowy, trójsilnikowa wersja rozwojowa CH-53 Sea Stallion, do śmigłowca dodano też siódmą łopatę wirnika, zarówno ogon, jak i wirnik główny są składane. Silniki T64-GE-413 z CH-53D o mocy 3925 KM zastąpiono T64-GE-416/A o mocy 4380 KM, udźwig wzrósł do 13 600 kg w kabinie lub 14 500 kg na podwieszeniu. Używany też do taktycznego przerzutu sprzętu lub misji ratunkowych, śmigłowce mogą tankować w locie.

Śmigłowiec jest przeznaczony szczególnie do zadań nad akwenami morskimi. Moc zespołu napędowego jest tak dobrana, że śmigłowiec do wykonania zadania wymaga pracy dwóch silników. Podczas zawisów, operacji desantowych i wszędzie tam, gdzie jest zwiększone zapotrzebowanie na moc, pracują trzy silniki na zmniejszonej mocy. W razie awarii jednego silnika dwa pozostałe przechodzą automatycznie na moc znamionową i śmigłowiec ten może kontynuować wykonywanie zadania^[1].

W 1967 Korpus piechoty morskiej poszukiwał nowego śmigłowca dla uniwersalnych okrętów desantowych o udźwigu 1,8 razy większym od CH-53D. W 1968 Sikorsky zaproponował rozwojową wersję S-65 (CH-53) o oznaczeniu producenta S-80. Śmigłowiec wszedł do służby w 1981. CH-53E jest w stanie udźwignąć wszystkie statki powietrzne w służbie USMC (z wyjątkiem C-130), na zewnętrznym podwieszeniu przenosi więc m.in. uszkodzone śmigłowce oraz działa. Opracowywany jest wariant CH-53K z nowymi silnikami, powiększoną kabiną i kompozytowymi wirnikami.

W 1991 CH-53E ewakuowały personel ambasady USA w Mogadiszu, w 1995 podjęły pilota zestrzelonego nad Bośnią, od 2001 intensywnie używane podczas operacji w Afganistanie i Iraku do zadań zaopatrzeniowych. Od 1984 utracono łącznie 13 amerykańskich CH-53E i 7 MH-53E oraz jeden japoński MH-53E, problemy powodował też dodatkowy silnik nr 2. Godzina lotu śmigłowca kosztuje 20 000 USD i wymaga 44 roboczogodzin obsługi.