Syjonizm religijny

Syjonizm religijny lub syjonizm narodowo-religijny (hebr. ציונות דתית, cijonut datit, ציונות דתית לאומית, cijonut datit leumit) – nurt w ruchu syjonistycznym, a współcześnie ideologia polityczna, początkowo zakładająca, że naród żydowski powinien politycznie i religijnie opierać się na niezależnym państwie, języku, kulturze; wedle którego powrót do Ziemi Izraela i jej zasiedlanie był obowiązkiem Żydów^[1]. Od 1967 roku, kiedy na skutek wojny sześciodniowej Izrael zdobył Zachodni Brzeg, Wzgórza Golan, Gazę i Synaj, religijni syjoniści przeszli od postaw pasywnych do aktywnych i mesjanistycznych, to znaczy uznali, że obowiązkiem religijnym Żydów jest jak najszybsze zasiedlenie „terenów wyzwolonych” w celu przyspieszenia przyjścia Mesjasza. To reprezentanci tej ideologii rozpoczęli zakładanie osiedli żydowskich w Judei i Samarii, Gazie i na Synaju^[2].

Najważniejszym myślicielem syjonizmu religijnego był mistyk i talmudysta rabin Awraham Icchak ha-Kohen Kuk. To jego uważa się za twórcę podwalin ideologicznych pod myśl społeczno-polityczną religijnego syjonizmu^[3]. Jednak przed nim prekursorami myśli religijnego syjonizmu byli rabin Cwi Hirsz Kaliszer, rabin Meir Bar-Ilan czy rabin Samuel Chaim Landau^[4]. W latach 60. i 70. XX wieku ideologiem religijnego syjonizmu był rabin Cwi Jehuda Kuk, a główną jesziwą związaną z ruchem była jesziwa Merkaz ha-Raw^[5].

W 1902 roku powstało pierwsze polityczne ciało religijnych syjonistów w ramach Światowej Organizacji Syjonistycznej – Mizrachi^[6]. Od 1956 roku główną partią nurtu religijnego syjonizmu była Narodowa Partia Religijna. Od końcówki lat 70. XX wieku pojawiać się zaczęły inne partie narodowo-religijne jak Techijja, Morasza, Meimad, Moledet, Unia Narodowa, Tekuma. Od 2008 roku główną reprezentantką Żydów narodowo-religijnych jest partia Żydowski Dom, która od 2019 roku razem z Unią Narodową tworzy Unię Partii Prawicowych. Radykalne skrzydło religijnego syjonizmu, wręcz kahanizmu, reprezentuje Żydowska Siła^[7][8].

Religijni syjoniści różnią się wewnętrznie pod względem religijności i poglądów politycznych. Są to grupy począwszy od narodowych ortodoksów (chardalim), umiarkowanych nacjonalistów (datijim leumijim), nowoczesną ortodoksję i środowiska liberalne^[9].

Współcześnie liczbę osób określających się jako religijni syjoniści szacuje się na od 600 000 do 700 000 osób^[10].