Back T-34 Sowjettenk Afrikaans تي-34 Arabic T-34 Azerbaijani Т-34 Byelorussian Т-34 BE-X-OLD Т-34 Bulgarian T-34 Breton T-34 BS T-34 Catalan T-34 Czech
 T-34/76C (Model 1942) | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Fabryka im. Małyszewa / Charkowskie Biuro Konstrukcyjne im. Morozowa |
| Typ pojazdu |
czołg średni |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
4 osoby (T-34-85: 5 osób) |
| Historia | |
| Prototypy |
1937–1940 |
| Produkcja |
1940–1957 |
| Egzemplarze |
ok. 84 070 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
12-cylindrowy, wysokoprężny, czterosuwowy, widlasty model W-2 o mocy 500 KM (370 kW) |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Poj. zb. paliwa |
zasadnicze 460–480 l, dodatkowe 134 l |
| Pancerz |
spawany z płyt walcowanych, grubość do 52 mm |
| Długość |
6,68 m |
| Szerokość |
3 m |
| Wysokość |
2,45 m |
| Prześwit |
0,40 m |
| Masa |
26,5 tony |
| Moc jedn. |
17,5 KM/tonę |
| Osiągi | |
| Prędkość |
53 km/h |
| Zasięg pojazdu |
300 km (po drodze) |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1,30 m |
| Rowy (szer.) |
2,50 m |
| Ściany (wys.) |
0,73 m |
| Kąt podjazdu |
30° |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 x działo Ł-11 lub F-34 kal. 76,2 mm 2 x karabin maszynowy DT kal. 7,62 mm | |
| Użytkownicy | |
| ZSRR oraz 39 innych, zobacz poniżej | |
T-34 – radziecki czołg średni produkowany w latach 1941–1958.
W chwili pojawienia się na froncie II wojny światowej stanowił zaskoczenie dla Niemców ze względu na duży kaliber armaty i grubość pancerza (pochyły pancerz czołowy)[2]. Miał opinię pojazdu, którego wykorzystanie znacząco wpłynęło na przebieg wojny[3]. Początkowo produkowany w Charkowskiej Fabryce Parowozów im. Kominternu, był podstawą uzbrojenia radzieckich sił pancernych w latach 1941–1945. Podczas wojny był pojazdem pancernym wyprodukowanym w największej liczbie egzemplarzy. Był też drugim, pod względem wielkości produkcji, czołgiem wszech czasów – po swoim następcy, czołgu serii T-54/55[4]. W 1996 roku T-34 był nadal używany przez 27 państw świata.
Czołg T-34 powstał jako rozwinięcie serii czołgów pościgowych (szybkobieżnych) BT. Zastąpił w eksploatacji pojazdy: BT-5, BT-7 oraz czołg wsparcia piechoty T-26[1]. Wyróżniał się solidnym pancerzem i dużą siłą ognia. Początkowo jego skuteczność w polu walki była niska z powodu nieergonomicznego rozmieszczenia załogi i braku radiostacji. Zastosowanie dwuosobowej wieży wymagało od dowódcy czołgu obsługiwania celownika armaty, czyli pełnienia funkcji działonowego (cecha charakterystyczna dla wielu czołgów tego okresu). Takie rozwiązanie było mniej efektywne od rozmieszczenia załóg nowych niemieckich czołgów, których wieże mieściły trzyosobową obsadę (dowódcę, działonowego i ładowniczego).
Projekt i konstrukcja czołgu były stale modernizowane. Poprawiano jego osiągi i zmniejszano koszty produkcji. Pojawiały się też jego nowe wersje. Z początkiem 1944 roku na polach bitewnych pojawił się T-34-85, z potężniejszym działem kalibru 85 mm oraz wieżą zaprojektowaną dla trzech czołgistów.
- ↑ a b Steven J. Zaloga, James Grandsen: Soviet Tanks and Combat Vehicles of World War Two. Londyn: Arms and Armour Press, 1984, s. 13, 111, 113, 125–127, 130–131, 135–137, 184, 223, 225. ISBN 0-85368-606-8.
- ↑ Szlagor 2006 ↓, s. 50.
- ↑ George Parada: Panzerkampfwagen T-34(r). Achtung Panzer. [dostęp 2009-11-24]. (ang.).
- ↑ Mark Harrison: Accounting for War: Soviet Production, Employment, and the Defence Burden, 1940–45 (Cambridge Russian, Soviet and Post-Soviet Studies). Cambridge University Press, 2002, s. 181. ISBN 0-521-89424-7.