Typ siedliskowy lasu – podstawowa jednostka w klasyfikacji siedlisk leśnych, obejmująca wszystkie powierzchnie leśne o zbliżonych warunkach siedliskowych wykazując podobne możliwości produkcyjne. Diagnoza typów siedliskowych lasu jest wykorzystywana przy planowaniu i doborze gatunków drzew, preferowanych w danych warunkach siedliska. Typy siedliskowe lasu mogą się różnić składem florystycznym, strukturą, trwałością, żyznością i wilgotnością gleby, klimatem, ukształtowaniem terenu i jego budową geologiczną.
Monograficznym opracowaniem typów siedliskowych lasów Polski zajmował się w latach 50. XX wieku zespół pracowników naukowych Instytutu Badawczego Leśnictwa (IBL) pod kierownictwem L. Mroczkiewicza i T. Tramplera.
W wyniku tych badań uznano, że potencjalna produkcyjność siedliska jest najbardziej miarodajnym wykładnikiem diagnozy typologicznej niż stosunki florystyczne czy fitosocjologiczne uwzględniane przez wcześniejszych badaczy.
W praktycznych pracach typologicznych analizę siedliskoznawczą oparto na 6 kryteriach:
- położeniu terenu w obrębie krainy przyrodniczo-leśnej,
- postaci próchnicy,
- typie gleby,
- pochodzeniu geologicznego podłoża gleby,
- składzie mechanicznym gleby,
- poziomie wody gruntowej.
Na pojęcie typu siedliskowego lasu składają się więc czynniki klimatyczne i glebowe. Rozróżnia się siedliska borowe (bory) i siedliska lasowe (lasy). Na siedliskach borowych występują głównie gatunki drzew iglastych, a na lasowych gatunki liściaste. Typy siedliskowe lasu wiąże się często z zespołami roślinnymi wyróżnionymi w Polsce[1][2][3][4]. Związki te są niekiedy wykorzystywane w praktyce ochrony przyrody przy identyfikacji chronionych typów leśnych siedlisk przyrodniczych na podstawie opisu taksacyjnego lasu[5]. Podejście takie może być jednak obarczone sporym błędem, ponieważ typy siedliskowe lasu i zespoły roślinne reprezentują dwie typologie, które powstawały niezależnie i w innych celach i często są znacząco rozbieżne[6][7].
Typ siedliskowy lasu wyróżnia się oddzielnie dla terenów górskich, wyżynnych i nizinnych.
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Fitosocjologiczne podstawy typologii lasów Polski. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa 558, 1978.
- ↑ Sokołowski A. W., Kliczkowska A., Grzyb M.: Określenie jednostek fitosocjologicznych wchodzących w zakres siedliskowych typów lasu. Kliczkowska A., Grzyb M.. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa seria B 32, 1997.
- ↑ Paweł Pawlaczyk: Siedliskowe typy lasu a naturalne zbiorowiska leśne.
- ↑ Występowanie potencjalnych zespołów leśnych na poszczególnych typach siedliskowych lasu na niżu Polski..
- ↑ Pawlaczyk P. i in.: Rozpoznawanie siedlisk przyrodniczych na podstawie danych opisu taksacyjnego lasu. Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2003.
- ↑ Sikorska Ewa, Lasota Jarosław: Typologiczny system klasyfikacji siedlisk a fitosocjologiczna ocena siedlisk. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo−Leśnej no. 16. Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, 2007, s. 44-51.
- ↑ Pielech Remigiusz, Malicki Marek. Relacje między typem siedliskowym lasu a zbiorowiskiem roślinnym w warunkach górskich. „Sylwan”. 158(9). s. 675−683.