Volksgerichtshof

Trybunał Ludowy

Volksgerichtshof

Uroczysta inauguracja prac Trybunału Ludowego w berlińskim budynku pruskiego Landtagu (niem. Preussenhaus), 14 lipca 1934
Obszar właściwości	III Rzesza
Podstawa prawna	Ustawa o zmianie przepisów prawa karnego i postępowania karnego
Organizacja wewnętrzna
Skład	2 sędziów zawodowych i 3 tzw. sędziów ludowych
Przewodniczy	Przewodniczący Trybunału Ludowego
Funkcjonowanie
Okres funkcjonowania	od 1934 do 1945
Siedziba	Berlin (1934-1945) Bayreuth (1945)
Język urzędowy	język niemiecki
Multimedia w Wikimedia Commons
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Volksgerichtshof (VGH) (pol. Trybunał Ludowy, TL) – sąd specjalny, ustanowiony w 1934 roku przez władze III Rzeszy poza konstytucyjnymi ramami prawa, do osądzania takich przestępstw jak zdrada stanu (niem. Hochverrat) i zdrada państwa (niem. Landesverrat); zakres jego kognicji i jurysdykcji był systematycznie poszerzany (m.in. o defetyzm, sabotaż gospodarczy, szpiegostwo). W 1936 przekształcony w sąd zwyczajny. Rozwiązany przez Sojuszniczą Radę Kontroli Niemiec 20 października 1945.

Organizacja Trybunału i sam przewód sądowy były nastawione na przeprowadzanie procesów doraźnych – był to sąd jednoinstancyjny^[a], i narzędzie mordów sądowych. Trybunał skazał osiemnaście tysięcy osób, w ogromnej liczbie przypadków wydając karę śmierci – do 1945 wykonano około 5200 egzekucji. Trybunał orzekał m.in. w sprawach członków niemieckiego ruchu oporu – grup opozycyjnych Czerwonej Orkiestry, Białej Róży, Edelweisspiraten, Kręgu z Krzyżowej oraz uczestników zamachu na Adolfa Hitlera z 20 lipca 1944.

25 stycznia 1985 Bundestag jednogłośnie uznał Trybunał Ludowy za „instrument terroru do wykonania nazistowskiej tyranii”. Prawnie obowiązujące wyroki Trybunału Ludowego i sądów specjalnych zostały unieważnione ustawą dopiero w 1998.