Widok z Radziejowej na dolinę Wielkiej Roztoki | |
Kontynent | |
---|---|
Państwo | |
Lokalizacja | |
Potok | |
Długość | 9,63 km |
Źródło | |
Wysokość |
ok. 760 m n.p.m.[1] |
Współrzędne | |
Ujście | |
Recypient | Poprad |
Miejsce | |
Wysokość |
ok. 345 m n.p.m.[1] |
Współrzędne | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego | |
Położenie na mapie gminy Rytro |
Wielka Roztoka (Roztoczanka[2], Rytrzanka[3], Roztoka Wielka) – potok, lewobrzeżny dopływ Popradu[4] o długości 9,63 km[5].
Potok płynie w Beskidzie Sądeckim. Bierze swój początek z połączenia potoków Lajpcyk (Łajpcyk), Średni i Pod Dudłą, na wysokości ok 760 m n.p.m., których źródła znajdują się na wysokości ok. 1100 m, na stokach Małej Radziejowej, Złomnistego Wierchu Południowego i Złomnistego Wierchu Północnego (główny grzbiet Radziejowej). Płynie stąd w kierunku północno-wschodnim, a następnie wschodnim doliną ograniczoną od północy bocznym grzbietem odchodzącym od Wielkiej Przehyby (Wietrzne Dziury, Wdżary Wyżne, Połom), a od południa bocznym grzbietem Radziejowej (Jaworzyny, Przełęcz Maćkowska, Jaworzyna, Jastrzębska Góra). Dalej zasilany jest przez wody licznych potoków, m.in. Podstudnia, Borsudzyny (Szczecina), Bański Potok (Baniska). Po przepłynięciu 7 km łączy się z potokiem Mała Roztoka i pod nazwą Roztoczanka (Rytrzanka) na odcinku 2 km płynie przez Rytro (Wilkówka, Osiedle za szkołą, Mikuty) i uchodzi do Popradu uregulowanym odcinkiem.
W XIX wieku znajdowały się nad nim 2 młyny (przy granicy z Roztoką Ryterską). Na istniejącej do lat 80. XX wieku tzw. Młynówce (odchodzącej od potoku w miejscu tzw. tamy i płynącej przez centrum Rytra), do połowy XX wieku istniały też dwa młyny (p. Chmielaka i p. Lachnera). Obecnie z Młynówki pozostały niewielkie zachowane odcinki w centrum Rytra i na Piaskach. Działa natomiast uruchomiona w 1985 roku przy kościele mała hydroelektrownia.
Również dolina, którą płynie nosi nazwę doliny Wielkiej Roztoki. W nazewnictwie ludowym roztoką nazywa się rozwidlenie doliny, miejsce, w którym schodzą się dwa strumienie, a także po prostu dolinę czy wąwóz górski i płynący nim potok. Jest to nazwa pochodzenia słowiańskiego. W dolinie Wielkiej Roztoki odgrywa się akcja napisanego przez Marię Kownacką opowiadania dla dzieci Rogaś z Doliny Roztoki.
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie geoportal
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie geoportaln
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie hydronimy p
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie geoportalKZGW