Wojna francusko-pruska

Ten artykuł należy dopracować: od 2020-12 → dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł, → poszerzyć o istotne informacje, przebieg drugiej połowy wojny, włączając traktat i kwestię kontrybucji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wojna francusko-pruska

Czas	19 lipca 1870 – 10 maja 1871
Miejsce	Francja i Prusy
Przyczyna	bezpośrednia: sprawa tzw. depeszy emskiej pośrednia: próba osadzenia na tronie Hiszpanii księcia pruskiego, Leopolda von Hohenzollern-Sigmaringen; wzrost znaczenia Prus w Związku Północnoniemieckim oraz dążenie Prus do zjednoczenia Niemiec pod swoim panowaniem.
Wynik	zwycięstwo Prus (Niemiec) i ich sojuszników
Strony konfliktu
II Cesarstwo Francuskie Związek Północnoniemiecki
Dowódcy
Napoleon III François Achille Bazaine Patrice de Mac-Mahon Otto von Bismarck Helmuth Karl Bernhard von Moltke
Siły
ok. 400 tys. (na początku wojny) ok. 1,2 mln
Straty
ok. 150 tys. zabitych i rannych ok. 70 tys. zabitych i rannych
brak współrzędnych
Multimedia w Wikimedia Commons

Wojna francusko-pruska – wojna między mocarstwami II Cesarstwem Francuskim a Królestwem Prus, wspieranym przez inne kraje niemieckie, trwająca od 19 lipca 1870 do 10 maja 1871.

Prusy dążyły do zakończenia zjednoczenia Niemiec pod swoim przewodnictwem, co starała się uniemożliwić Francja. Francuski cesarz Napoleon III Bonaparte zamierzał wzmocnić osłabiony prestiż Cesarstwa Francuskiego, jednak w momencie wybuchu wojny Francja miała najgorsze możliwe warunki do jej prowadzenia. Była izolowana politycznie, a przede wszystkim nie była przygotowana do prowadzenia działań wojennych. Wojsko francuskie było źle dowodzone, gorzej uzbrojone oraz brakowało mu planów strategicznych. Naprzeciw oddziałom francuskim stanęła nowoczesna armia niemiecka, w dodatku świetnie wyszkolona i mobilna^[1].

Do wojny doprowadziła kumulacja kilku czynników: ambicje osobiste, zaborcza polityka, nadmiar pewności siebie i brak poczucia rzeczywistości^[2]. Napoleon III został przekonany, że armia francuska była niezwyciężona, a pewne zwycięstwo podniesie wśród ludności jego upadający prestiż^[3]. Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny była próba osadzenia przez Ottona von Bismarcka na wolnym tronie Hiszpanii pruskiego księcia – Leopolda von Hohenzollern-Sigmaringen. Francja zamierzała nie dopuścić do uzyskania przez Prusy wpływów w Hiszpanii i w efekcie otoczenia Francji^[2]. Natomiast pośrednio wojna była wynikiem toczącej się rywalizacji Francji i Prus o dominację w Europie.

Wojnę zakończono podpisaniem 10 maja 1871 traktatu pokojowego we Frankfurcie. Skutkami wojny dla Francji były: wypłata państwu pruskiemu odszkodowania, ostateczne zniesienie monarchii (obalenie cesarstwa) we Francji i ustanowienie republiki oraz utrata bogatych, granicznych krain Alzacji i Lotaryngii, odebranych wcześniej Świętemu Cesarstwu Rzymskiemu^[2]. W Europie powstało nowe cesarstwo – Cesarstwo Niemieckie^[4]. Przegranie wojny przez Francję, a w konsekwencji zamiar odzyskania Alzacji i Lotaryngii był jedną z przyczyn wybuchu I wojny światowej w 1914^[2]. Z kolei naczelne dowództwo pruskie uważało wówczas, że Francję ponownie uda się tak łatwo i szybko rozbić, jak w drugiej połowie XIX wieku^[5].