„Kia mate toa” (pokonać własną śmierć), pomnik w Muzeum Wojny w Auckland | |||
Czas |
1845-1872 | ||
---|---|---|---|
Miejsce |
terytorium Nowej Zelandii | ||
Wynik |
Konfiskata 16 000 km² | ||
Strony konfliktu | |||
| |||
Siły | |||
|
Wojny maoryskie (ang. Māori Wars, New Zealand Wars lub The Land Wars) – seria konfliktów, które miały miejsce w Nowej Zelandii między rokiem 1845 a 1872. Przyczyny tych wojen były różnorakie, jednak najważniejszą była sprawa własności ziemskiej Maorysów sprzedawanej nielegalnie białym osadnikom, głównie przez New Zealand Company.
Tzw. Traktat Waitangi, podpisany w roku 1840, gwarantował każdemu maoryskiemu iwi (plemieniu) niezakłócone posiadanie i eksploatowanie zamieszkiwanych przezeń ziem i lasów, korzystania z łowisk i innych taonga (bogactw). Niektóre wczesne zakupy ziemi przez kolonistów opierały się na wątpliwych podstawach, a strony częstokroć kończyły transakcję przed podpisaniem Traktatu. By uniknąć podobnych sytuacji w przyszłości, nowo powołane do życia brytyjskie władze kolonialne wydały zarządzenie, na mocy którego Maorysi mogli sprzedawać swe ziemie wyłącznie Koronie (prawo pierwokupu). Większość kolonistów nie zdawała sobie sprawy, że Maorysi władają swoją ziemią kolektywnie i że zgoda na osiedlenie się na danym terenie nie oznacza jego sprzedaży. W okresie późniejszym władze kolonialne, idąc na rękę osadnikom, zaczęły ignorować postanowienia Traktatu i zezwalać na osadnictwo na terenach, co do których „nie było pewności”, kto jest właścicielem. Maorysi zaczęli przeciwstawiać się zajmowaniu ich ziem przez brytyjskich kolonistów, co w konsekwencji musiało doprowadzić do wybuchu konfliktu.