Wybory parlamentarne w Wielkiej Brytanii w 2024 roku

Wybory parlamentarne w Wielkiej Brytanii w 2024 roku – przedterminowe wybory do Izby Gmin Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, które zostały przeprowadzone 4 lipca. W ich wyniku rządząca Partia Konserwatywna po 14 latach rządów przeszła do opozycji, a zwyciężyła Partia Pracy z Keirem Starmerem na czele. Torysi uzyskali najmniejszą liczbę mandatów w niemal dwustuletniej historii partii – 121 spośród 650^[1]. Laburzyści, pomimo niewielkiego wzrostu poparcia, podwoili liczbę posiadanych mandatów, uzyskując zdecydowaną większość parlamentarną. Lepszy wynik ich partia uzyskała uprzednio tylko pod przewodnictwem Tony'ego Blaira w 1997 roku^[2].

Trzecią siłą polityczną pod względem liczby uzyskanych głosów (14,3%) była kierowana przez Nigela Farage'a partia Reform UK, która debiutowała w tych wyborach, jednak ze względu na jednomandatowy system wyborczy uzyskała jedynie 5 mandatów^[3]. Liberalni Demokraci przy nieco mniejszym poparciu uzyskali 72 mandaty^[4], co było najlepszym wynikiem w historii tej partii^[a][5]. Dysproporcje pomiędzy liczbami głosów oddanych na poszczególne partie, a liczbami uzyskanych mandatów były największe w historii brytyjskich wyborów^[6], wśród części komentatorów rodząc pytania dotyczące zasadności stosowania systemu jednomandatowego^[7][3]. W Szkocji pro-niepodległościowa Szkocka Partia Narodowa odnotowała znaczący spadek poparcia, w rezultacie czego partia ta, w poprzedniej kadencji będącą dominującą siłą polityczną, utraciła większość posiadanych mandatów^[8].

335 spośród 650 wybranych posłów nie zasiadało wcześniej w parlamencie^[9]. Do Izby Gmin nie dostało się 12 spośród ubiegających się o reelekcję ministrów w poprzednim rządzie Partii Konserwatywnej. Wśród przegranych była m.in. była premier Wielkiej Brytanii (2022), Liz Truss^[10]. Wśród parlamentarzystów znajduje się rekordowa liczba kobiet (263 – 40% ogółu) oraz przedstawicieli mniejszości etnicznych (90 – 14% ogółu)^[11].