z/VM – system operacyjny działający na komputerach IBM mainframe i oferujący funkcjonalność maszyn wirtualnych.
Geneza tego systemu sięga lat sześćdziesiątych XX wieku. Pierwsza wersja nazywała się CP-40 i działała na komputerze IBM 360/40. Później rozwijany przez IBM pod nazwą VM (VM/370, VM/SP, VM/XA, VM/ESA i obecnie z/VM). Praca z/VM jest sprzętowo wspomagana przez procesor, co pozwala na osiągnięcie niewielkich narzutów na wydajność maszyny wirtualnej. z/VM pozwala na uruchomienie wielu systemów operacyjnych na jednej rzeczywistej maszynie, mogą to być wszystkie systemy działające na komputerze mainframe, czyli: z/OS, z/VM, zTPF, z/VSE, Linux, OpenSolaris. Istnieje również możliwość wielostopniowej wirtualizacji, czyli z/VM uruchamia na wirtualnej maszynie kolejny z/VM, który jest hypervisorem dla kolejnych maszyn wirtualnych. Poszczególne systemy mogą mieć różne wersje. z/VM umożliwia również emulację zasobów fizycznie niedostępnych w danej maszynie, np. pracę trzech procesorów na maszynie jednoprocesorowej. Dodatkowo istnieje „system operacyjny” przeznaczony do pracy w maszynie wirtualnej – CMS (Początkowo nazywany Cambrige Monitor System, później nazwany Conversational Monitor System). CMS nie może być uruchomiony na fizycznym procesorze ani w partycji logicznej LPAR. Dla swojej pracy wymaga serwisów oferowanych przez z/VM. Testowanie, produkcja, programowanie odbywają się fizycznie w jednym komputerze. System może używać procesora kryptograficznego do szyfrowania danych. SSL (Secure Sockets Layer) obsługujące TCP/IP, używany jest również system Kerberos, zostało zaimplementowane również obsługę języków programowania takich jak APL2, Asembler, C, C++, COBOL, Fortran, Pascal, PL/I, REXX. z/VM był pierwszą platformą, na której udostępniono język skryptowy REXX.