Zamek w Rzeszowie

Zamek w Rzeszowie

nr rej. 40 z 5.05.1950 r. i z 18.05.1993 r.
Zamek widziany od strony bastionu świętej Marii
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Rzeszów
Adres	Plac Śreniawitów 3 35-959 Rzeszów
Architekt	Tylman z Gameren, Piotr Belotti, Jan Chrzciciel Belotti, Harol Wiedemann, Franciszek Skowron
Ukończenie budowy	przed 1447
Ważniejsze przebudowy	przed 1610, ok. 1619–1627, 1682–ok. 1695, 1724–1746, po 1842
Zniszczono	1902
Odbudowano	1902–1906
Pierwszy właściciel	Stanisław Rzeszowski
Kolejni właściciele	Rzeszowscy, Ligęzowie, Lubomirscy, władze państwowe
Położenie na mapie Polski Zamek w Rzeszowie
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Zamek w Rzeszowie
Położenie na mapie Rzeszowa Zamek w Rzeszowie
50°01′56″N 22°00′02″E/50,032222 22,000556
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Rzeszowie – czteroskrzydłowe założenie architektoniczne o przeznaczeniu biurowym zbudowane w latach 1902–1906 w obrębie bastionów z XVII–XVIII w. na miejscu zburzonego pałacu warownego Lubomirskich, jeden z głównych zabytków Rzeszowa. Przylega od południa do starej części miasta, położony pomiędzy aleją Pod Kasztanami, aleją Lubomirskich, ulicą Szopena, placem Śreniawitów oraz ulicą płk. Lisa-Kuli. Aktualnie stanowi siedzibę sądu okręgowego, do 1981 znajdowało się w nim także więzienie. Obecny budynek nosi nazwę zamku od lat 50. XX w., wcześniej był znany jako sąd^[1].

Wczesny dwór (łac. curia) w Rzeszowie, prawdopodobnie na tym miejscu, przeszedł w 1447 na własność Stanisława Rzeszowskiego na mocy podziału majątku jego rodziców^[2][3][4]. Przed 1610 został rozbudowany przez Mikołaja Spytka Ligęzę, który przeniósł tam swoją rezydencję ze Staromieścia, w dwór obronny w typie kamienicy^[3][4]. W 1620 Ligęza przekształcił dwór w czworoboczne założenie w stylu palazzo in fortezza, a w 1624 umocnił go wałem ziemnym^[4]. Od 1637 zamek był własnością rodziny Lubomirskich. Główne prace budowlane nad nim prowadzili Tylman z Gameren (od 1682) i Karol Henryk Wiedemann (do 1746^[5]). W 1820 kompleks został przejęty przez władze austriackie i zaadaptowany do celów sądowniczych oraz więziennych. Jego wyburzenie na początku XX wieku uzasadnione zostało bardzo złym stanem technicznym konstrukcji. Rozbiórkę przetrwały jedynie dolne partie wieży bramnej i bastionowe fortyfikacje.

W otoczeniu Zamku znajduje się Letni Pałac Lubomirskich w Rzeszowie.