Zoogamia

Zoogamia, zoidiogamia, zwierzęcopylność – zapylenie przez zwierzęta. W ten sposób zapylanych jest większość roślin okrytonasiennych oraz część nagonasiennych. Zwykle zapylaczem są owady, ptaki lub ssaki, a tylko niekiedy inne zwierzęta. Jako zapylacza traktuje się gatunki zwierząt uczestniczące regularnie w procesie. Możliwe jest też przypadkowe zapylanie przez inne gatunki^[1].

Rośliny wabią zwierzęta zapylające wytwarzając substancje i tkanki o atrakcyjnym smaku. Najczęściej taką substancją jest nektar, rzadziej pyłek lub elementy takie jak włoski jadalne i ciałka odżywcze. Wabienie odbywa się także poprzez wydzielanie substancji zapachowych, na które szczególnie wrażliwe są owady. Znaczenie ma również barwa kwiatu oraz jego forma. Zapach i forma nie muszą być powiązane z pożywieniem, mogą także przypominać kształt i woń partnera płciowego. Kwiaty zapylane przez nietoperze zwykle są białe i o kwaśno-zatęchłym zapachu. Kwiaty zapylane przez ptaki zwykle nie wydzielają woni. Każdy z elementów wabiących może wykazywać zmienność związaną z trybem życia gatunku zapylającego. Kwiaty mogą otwierać się o określonej porze dnia lub nocy, także produkcja nektaru i wydzielanie substancji zapachowych może być zależne od pory dnia^[1].

Zwabione zwierzęta przenoszą na swoim ciele pyłek, zapylając kolejno odwiedzane kwiaty^[1]. W zależności od tego, jakie zwierzęta biorą udział w zapylaniu, wyróżniane są typy zoogamii:

• entomogamia, owadopylność – zapylenie przez owady. To najczęściej występujący rodzaj zoogamii. Wśród owadów największą rolę odgrywają pszczoły.
• ornitogamia – zapylenie przez ptaki.
• chiropterogamia – zapylenie przez nietoperze. Zjawisko to występuje w krajach tropikalnych i biorą w nim udział niektóre gatunki nietoperzy odżywiających się nektarem kwiatów. Kwiaty (wyłącznie z rodzin Bombaceae i Bignoniaceae) zapylane przez nietoperze nie są barwne, rosną w łatwo dostępnych z lotu miejscach i otwierają się tylko nocą.
• malakogamia – zapylanie przez ślimaki.

Oprócz tych grup zwierząt w zapylaniu kwiatów biorą też udział niektóre ssaki, takie, jak wiewiórka, torbacze, małpy, gryzonie. Niektóre spośród tych zwierząt odżywiają się częściami kwiatów lub całymi kwiatami i odgrywają pewną rolę w ich zapylaniu, przenosząc pyłek z jednej rośliny na drugą^[1].