Anglosaksonski paganizam

Anglosaksonski paganizam je izraz kojim se opisuju religijska vjerovanja i obredi Anglosaksonaca između 5. i 7. vijeka, odnosno na samog početku ranog srednjeg vijeka u Engleskoj. Predstavljao je ogranak šireg germanskog paganizma koji je u to vrijeme postojao u Sjeverozapadnoj Evropi, i sadržavao niz vrlo različitih vjerovanja i obredne prakse.^[1] Razvio se od ranije religije Željeznog doba u kontinentalnoj Sjevernoj Evropi, a u Britaniju je došao zahvaljujući anglosaksonskom doseljavanju u sredini 5. vijeka, te ostao dominantna religija područja današnje Engleske sve do pokrštavanja anglosaksonskih kraljevstava u 7. i 8. vijeka, sa time da su se neki od njegovih elemenata postepeno transformirali u lokalni folklor.

Kao i većina religija označenih kao paganske od strane kasnijih kršćanskih pisaca, predstavljao je politeistički sistem vjerovanja, temeljen oko štovanja božanstava poznatih kao ése (jedn. ós). Najpoznatije od tih božanstava je bilo Woden, zbog čega se ponekad religija naizavala Wodenizam (engleski: Wodenism,^[2] iako su se štovali i drugi istaknuti bogovi kao Thunor i Tiw. Postojalo je vjerovanje i druga natprirodna bića koja su živjela u prirodi, kao vilenjaci, nicori i zmajevi.^[3] Kultni obredi su se uglavnom odnosili na iskaz štovanja, uključujući žrtvovanje predmeta i životinja božanstvima, pogotovo za vrijeme vjerskih svetkovina tokom godine. Paganska vjerovanja su također uticala i na pogrebne običaje, pa su se mrtvi pokapali ili kremirali, obično uz grobna dobra. Postojala je i magijska komponenta rane anglosaksonske religije, a neki učenjaci špekuliraju i o šamanskim aspektima. Ta su vjerovanja imala uticaj i na razvoj anglosaksonskog društva, u kome je uspostavljena hijerarhija na čelu sa kraljevima, koji su tvrdili da neposredno potiču od nekog boga, najčešće Wodena. Kao takva je imala i uticaj na razvoj prava u tom periodu.

Osim što su ostavila tragove na engleski folklor, anglosaksonska božanstva su dala temelj i za imena dana u sedmici u engleskom jeziku. Usprkos toga, o toj religiji postoje mnoge nepoznanice; podaci koji postoje se temelje na nekoliko preživjelih zapisa iz ranog srednjeg vijeka, kasnije Anglosaksonske kronike, te proučavanja književnosti iz kasnijeg kršćanog perioda kao što je ep Beowulf,^[4] te na temelju arheoloških artefakata. Ono što se zna o anglosaksonskoj religiji i mitologiji je kasnije uticalo i na neopaganski pokret od 18. vijeka nadalje.

1. ↑ Carver, Sanmark and Semple 2010. p. ix.
2. ↑ Atkinson 1891.
3. ↑ Semple 2010. p. 24-25.
4. ↑ Branston 1957. p. 36.