Lijek

Lijek (ijek.) ili lek (ek.), supstance, kombinacije supstanci i preparati namenjeni lečenju bolesti. Po potrebi se ova definicija proširuje ili modifikuje (pogledati odeljak definicije). Po pravilu, lekovi prolaze rigoroznu kontrolu pre nego što proizvođač dobije dozvolu za puštanje leka na tržište.^[1][2][3][4]

Lekovi se klasifikuju na različite načine. Jedna od ključnih podela je po nivou kontrole, na osnovu koje se pravi razlika između lekova na recepat (onih koje apotekar daje jedino po nalogu lekara, lekarskog asistenta, ili kvalifikovane medicinske sestre) i lekova na slobodno (onih koje potrošaći mogu da naruče sami). Još jedna ključna distinkcija je između tradicionalnih lekova koji su mali molekuli, obično sintetički napravljeni, i biofarmaceutskih lekova, koji obuhvataju rekombinantne proteine, vakcine, krvne produkte s terapeutskom namenom (kao što je IVIG), gensku terapiju, i ćelijsku terapiju (na primer, terapije matičnim ćelijama). Drugi načini klasifikovanja lekova su mod dejstva, način administracije, biološki sistem na koji se deluje, ili terapeutska dejstva. Jedan razrađeni i široko korišteni klasifikacioni sistem je Anatomsko-terapijsko-hemijsko klasifikacioni sistem (ATC sistem).^[5][6] Svetska zdravstvena organizacija održava spisak esencijalnih lekova.^[7]

Otkrivanje i registracija lekova su kompleksni i skupi poduhvati koje poduzimaju farmaceutske kompanije, akademske instituticije, i državni organi. Državni organi generalno regulišu izbor lekova koji mogu da budu u prodaji, i način prodaje, a u nekim slučajevima i cene lekova. Kontroverze mogu da se jave po pitanju cene lekova i odlaganja korištenih lekova.

1. ↑ Definition and classification of Drug or Pharmaceutical Regulatory aspects of drug approval Arhivirano 2017-07-22 na Wayback Machine-u Accessed 30 Dec 2013.
2. ↑ US Federal Food, Drug, and Cosmetic Act, SEC. 210., (g)(1)(B). Arhivirano 2009-05-12 na Wayback Machine-u Accessed 17 August 2008.
3. ↑ Directive 2004/27/EC of the European Parliament and of the Council of 31 March 2004 amending Directive 2001/83/EC on the Community code relating to medicinal products for human use. Article 1. Published March 31, 2004. Accessed 17 August 2008.
4. ↑ WHO Model Lists of Essential Medicines
5. ↑ „ATC: Structure and principles”. WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology. 
6. ↑ Grupa autora: Farmakoterapijski vodič 3 (glavni urednik Nenad Ugrešić), Beograd 2006, ISSN 1451-4680
7. ↑ „WHO Model List of Essential Medicines, 17th list (March 2011)” (PDF). World Health Organization. March 2011. Pristupljeno 2007-07-01.