Lirika

Književnost
Osnovni oblici
Roman Pjesma Drama Kratka priča Pripovijetka
Osnovni žanr
Epika Lirika Drama Romansa Satira Tragedija Komedija Tragikomedija Autobiografija Memoari Dnevnik
Mediji
Performans (predstava) Knjiga
Tehnike
Proza Stih
Historija
Drevna (grčka, rimska) Srednjovjekovna (bizantska, latinska) Renesansna Barokna Moderna (18. 19. 20. 21.)
Književnost po jezicima i porijeklu
albanska arapska armenska bjeloruska bosanskohercegovačka bugarska crnogorska češka danska engleska (američka) francuska hebrejska grčka hrvatska indijska irska italijanska japanska kineska mađarska makedonska njemačka perzijska poljska portugalska ruska slovenska surinamska srpska španska švedska turska ukrajinska vietnamska
Rasprave
Kritika Teorija Časopisi
p r u

Lirika je jedan od tri književna roda. Najčistiji oblik lirike, lirska pesma, nosi sve odlike roda: subjektivnost, emocionalnost, neposrednost, slikovitost i ekspresivnost.

Europska lirika započinje svoj razvoj antičkom, grčkom i rimskom poezijom. Kod Grka lirika je označavala samo pesmu koja je praćena muzikom (cirom ili lirom), otuda i ime - lirika), a delila se na mondijsku, koju je izvodio jedan pevač (Alkej, Spafa, Anakreon), i na horsku pesmu (Alkamn, Pundar). Omiljene vrste bile su: oda, himna, skolion i elegija. Za vreme dimanzijskih igara pevala se i izvodila strasna, patetična pesma - ditiramb, koju je pevao hor izvođača dionizijske svetkovine. Rimski pesnici su preuzeli već postojeće forme grčke lirike.

U lirskoj poeziji renesanse javljaju se i novi pesnički oblici: sonet, kancona, stramboto, sestina, stanca, triolet, madrigal (Dante, Petrarka, Mikelanđelo). Pridružimo li tome i kasnije upoznavanje evropskih pesnika s poezijom Bliskog i Dalekog istoka i preuzimanje nekih formi iz arapske (gazela, rubija), jevrejske (psalmi), indijske i kineske lirike, pomenuli smo najpoznatije lirske vrste u dvehiljadegodišnjem razvitku evropske lirike. Prema temama i vrstama osećanja, lirika se delila (i još uvek se u školskoj praksi deli) na: ljubavnu, rodoljubivu, pobožnu, satiričnu, elegičnu, opisnu, idiličnu, šaljivu, poučnu, kojoj se dodaju vrste narodne poezije; pesme o radu, svadbene, uspavanke, obredne, tužbalice, i sve navedene iz istorijske tradicije.

Savremena teorijska misao, uzimajući kao glavnu odrednicu odnos između lirskoga ja i sveta, koji se prostire od sponatanog osećanja, preko uzvišenosti distanciranog osećanja do visokih poetskih uzleta, deli liriku na sledeće vrste: pesmu, elegiju, odu, himnu, ditiramb, misaonu i sentencioznu pesmu.