| |||||||||||||||||||||||||
Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ime, simbol, atomski broj | Natrijum, Na, 11 | ||||||||||||||||||||||||
Pripadnost skupu | alkalnih metala | ||||||||||||||||||||||||
grupa, perioda | IA, 3 | ||||||||||||||||||||||||
gustina, tvrdoća | 968 kg/m3, 0,5 | ||||||||||||||||||||||||
Boja | srebrnobela , | ||||||||||||||||||||||||
Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||
atomska masa | 22,989770 u | ||||||||||||||||||||||||
atomski radijus | 180 (190) pm | ||||||||||||||||||||||||
kovalentni radijus | 154 pm | ||||||||||||||||||||||||
van der Valsov radijus | 227 pm | ||||||||||||||||||||||||
elektronska konfiguracija | 1s2 2s2]2p63s1 | ||||||||||||||||||||||||
e- na energetskim nivoima | 2, 8, 1 | ||||||||||||||||||||||||
oksidacioni broj | 1 | ||||||||||||||||||||||||
Osobine oksida | jako bazni | ||||||||||||||||||||||||
kristalna struktura | centrirano kubno telo | ||||||||||||||||||||||||
Fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||
agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||
temperatura topljenja | 370,87 K (97,72 °C) | ||||||||||||||||||||||||
temperatura ključanja | 1156 K (883 °C) | ||||||||||||||||||||||||
molska zapremina | 23,78×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||
toplota isparavanja | 96,96 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
toplota topljenja | 2,598 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
pritisak zasićene pare | 1,43×10-5 Pa (1234 K) | ||||||||||||||||||||||||
brzina zvuka | 3200 m/s (293,15 K) | ||||||||||||||||||||||||
Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||
Elektronegativnost | 0,93 (Pauling)
| ||||||||||||||||||||||||
specifična toplota | 1230 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||
specifična provodljivost | 21×106 S/m | ||||||||||||||||||||||||
toplotna provodljivost | 141 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||
I energija jonizacije | 495,8 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
II energija jonizacije | 4562 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
III energija jonizacije | 6910,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
IV energija jonizacije | 9543 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
V energija jonizacije | 13354 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
VI energija jonizacije | 16613 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
VII energija jonizacije | 20117 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
VIII energija jonizacije | 25496 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
IX energija jonizacije | 28932 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
X energija jonizacije | 141362 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
| |||||||||||||||||||||||||
Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi,
|
Natrij ili Natrijum (Na, latinski- natrium) je element IA grupe. Jedini stabilni izotop mu je 23Na.
Zastupljen je: u gornjim slojevima Zemlje oko 2,30% u obliku jona Na+ u okeanima i u obliku minerala - NaAlSi3O8 , čilske šalitre(NaNO3)i kuhinjske soli (NaCl).
Otkrio ga je engleski hemičar Sir Humphry Davy 1807 elektrolizom masne sode-Na(OH)
Važnija jedinjenja su natrijum oksid, natrijum hidroksid koji je veoma jaka baza; kao i razne soli. Sapun je natrijumova so određenih masnih kiselina. Skoro sve natrijumove soli su rastvorne u vodi.
Katjoni natrijuma su najvažnijim unutarćelijski katjoni i neophodni su za održanje ćelijske membrane. Katjoni Na+ pripadaju V grupi katjona i boje plamen u intenzivno žutu boju.