Romanika (romanički stil latinski: romanicus, derivat od romanus) je stil u evropskoj umjetnosti koji je trajao otprilike od 1000 do 1250 godine, iako se negdje produžio i do 14. stoljeća.
Prethodni predromanički umjetnički stilovi; Karolinška umjetnost i Otonska umjetnost trajali su relativno kratko i bili su izrazito dvorski stilovi, koji se nisu raširili izvan svojih centara, romanika se raširila cijelom zapadnom Evropom (Španjolska, Italija, Njemačka, Engleska) iz francuskih samostana, gdje je nastala.
Izraz “romanička umjetnost” izmislili su historičari umjetnosti u 19. stoljeću, misleći prije svega na romaničku arhitekturu, koja je zadržala mnogo elemenata koja su bila obilježja rimske arhitekture - od kojih su najpoznatiji; polukružni lukovi, bačvasti svodovi, apside i dekoracija akantusovim lišćem, ali je također razvila mnogo vlastitih elemenata.
Dotad su je zvali “rimska umjetnost”, jer je romanička arhitektura u južnoj Francuskoj, Španjolskoj i Italiji, i bila nastavak kasnoantičke arhitekture. Romanički stil je bio prvi umjetnički stil, koji je imao uticaj na cijelu tadašnju katoličku Evropu, od Danske do Sicilije. Romanička umjetnost je bila pod velikim utjecajem bizantske umjetnosti, posebno u slikarstvu, ali i pod snažnim uticajem britanskog otočja, njihovom simbiozom nastao je novi visoko inovativan i dosljedan stil.