Spartakov ustanak

Za ustanak njemačkih ljevičara 1919. godine, vidite članak Spartakistički ustanak.

Spartakov ustanak
Dio rimskih robovskih ustanaka
Datum 73. - 71. pne. Lokacija Italija Rezultat odlučna rimska pobjeda
Zaraćene strane
Vojska odbjeglih robova	Rimska Republika
Komandanti
Spartak † a[›], Kriks †, Enomaj †, Kasto †, Ganik †	Gaius Claudius Glaber, Publius Varinius, Gnaeus Clodianus, Lucius Gellius Publicola, Gaius Cassius Longinus, Gnaeus Manlius, Marko Licinije Kras, Gnej Pompej Veliki, Marcus Terentius Varro Lucullus, Lucius Quinctius, Gnaeus Tremellius Scrofa
Snage
120.000 odbjeglih robova i gladijatora, uključujući neborce; ukupan broj boraca nepoznat.	3.000+ pripadnika milicije, 8 rimskih legija (40.000–50.000 ljudi), 12.000+ - nepoznate organizacije.
Gubici
	nepoznati ali vjerojatno gisoki (50, 1.000, ili 4.000 kroz postupak desetkovanja)
^ a: pretpostavlja se da je mrtav, tijelo nije nađeno

Spartakov ustanak, Gladijatorski ustanak ili Treći ustanak robova bio je ustanak robova koji se desio između 73. i 71. godine pre n. e. i poslednji u nizu neuspelih i međusobno nepovezanih ustanaka koje su dizali robovi protiv Rimske republike, poznat pod zajedničkim imenom Ustanci robova. Spartakov ustanak je bio jedini ustanak koji je direktno pretio Italiji i koji je bitno zabrinuo Rimljane zato što su ustanici u početku imali dosta uspeha u borbama s rimskom vojskom. Ustanak je na kraju ugušen zahvaljujući vojnim naporima jednog jedinog komandanta, Marka Licinija Krasa, ali su se posledice ovog ustanka još dugo nakon njegovog gušenja osećale u rimskoj politici.

Između 73. i 71. godine pre n. e., grupa odbeglih robova — prvobitno grupa od nekih 70 odbeglih gladijatora koja je uskoro prerasla u grupu od više od 120.000 ljudi, žena i dece — lutala je Italijom i pljačkala i pustošila sve pred sobom. Grupa je imala nekoliko vođa, među kojima je bio i legendarni gladijator Spartak. Za borbu sposobni muškarci ove grupe, bili su neverovatno efektna vojska koja je nizala uspeh za uspehom u sukobima sa rimskom vojskom, počev od lokalnih izvidnica, preko rimske milicije do profesionalno istreniranih rimskih legionara koji su bili pod konzularnom komandom. Plutarh je opisao njihove akcije kao pokušaj rimskih robova da pobegnu od svojih gospodara kroz Cisalpsku Galiju, dok su Apijan i Flor^[1] okarakterisali ustanak kao građanski rat u kome su robovi imali za krajnji cilj da zauzmu i sam Rim.

Rimski senat je bio uznemiren vestima o neprestanim vojnim uspesima ove grupe, kao i o njihovim napadima na rimske gradove i sela, što ga je navelo na odluku da pošalje osam legija pod strogim ali efikasnim vođstvom Marka Licinija Krasa. Rat se završio 71. godine pre n. e. nakon dugih i ogorčenih borbi kada su robovi, povlačeći se pred Krasovim legijama, shvatili da su legije Pompeja i Marka Terencija Varona Lukula krenule da im zađu s leđa i da im postave zamku, te su se bacili u poslednji i odlučujući napad na Krasove legije, i tom prilikom pretrpeli su potpun poraz i bili sasvim uništeni.

Spartakov ustanak je imao velikog značaja na razvoj rimske istorije, uglavnom zbog efekta koji je imao na uspon dvojice vojskovođa, Pompeja i Krasa. Njih dvojica su iskoristili uspeh u gušenju ovog ustanka kako bi utvrdili svoje političke karijere. Zapretili su svojim legijama i time uspeli da izbore za senat koji su se održali 70. godine pre n. e. okrenu u svoju korist. Njihov rad kao konzula doprineo je potkopavanju rimskih političkih institucija što je kasnije dovelo do prelaska Rimske republike u Rimsko carstvo. Bruno 219

1. ↑ Lucije Anej Flor, istoričar koji je pisao o Spartakovom ustanku u svom delu Istorija Rima, često se meša sa pesnikom i književnikom, Publijem Anejem Florom. Nije redak slučaj da se Istorija Rima pripisuje Publiju pesniku, što se može i videti na ovom Arhivirano 2016-03-03 na Wayback Machine-u sajtu. Ovo potvrđuje i The Oxford Classical Dictionary, Third Edition, Eds. Simon Hornblower, Anthony Spawforth, Oxford 1996, str. 602.