Vreme

Za ostala značenja, vidi Vreme (razvrstavanje).

„Vrijeme” preusmjerava ovdje. Za ostala značenja, v. Vrijeme (razvrstavanje).

Vreme (ek.) ili vrijeme (ijek.) se obično shvata kao trajan neprekidan sled događaja koji se odvijaju u nepovratnom smeru od prošlosti, kroz sadašnjost ka budućnosti.^[1][2] Vreme je jedan od osnovnih pojmova u filozofiji, nauci, religiji i umetnosti. Vreme se često opisuje kao linearni kontinuum, nepovratni sled koji se proteže prema nazad (u prošlost) i prema napred (u budućnost). Zavisno od teorijskog okvira, ovaj sled se shvata kao beskonačan ili kao konačan.

U fizici, vreme je jedna od osnovnih fizičkih veličina, koja se određuje pomoću kretanja nebeskih tela. U savremenoj fizici, vreme je deo kontinuuma prostor-vreme. U filozofiji, vreme je dimenzija sleda bića jednog nakon drugog, bivanja stvari u promeni njihovog nastajanja i nestajanja, za razliku od prostora kao dimenzije koja omogućuje opstanak bića jednoga pored drugog.^[3] U mnogim religijama postoji podela na apsolutno (večno, vanvremeno) i relativno (samerljivo, empirijsko, astronomsko) vreme. Ova dva vremena paralelno teku; ponekad se može izaći iz samerljivog i uključiti u vanvremeno, kao tokom meditativnog procesa.^[4]

Neke druge kulture vreme ne opažaju u beskrajnom prostiranju, ili čak ne poseduju reč za vreme.^[5] Konceptualizovanje i apstrahovanje nečega što se naziva vreme nije zajedničko svim kulturama, ali je ljudskom rodu svojstveno da koristi vremensku dimenziju kako bi se orijentisao u okvirima stvarnosti.^[5]

Pojam prostora i pojam vremena su u filozofiji nerazlučivi.^[4]

1. ↑ „Oxford Dictionaries:Time”. Oxford University Press. 2011. Arhivirano iz originala na datum 2012-07-04. Pristupljeno 18. 12. 2011. »the indefinite continued progress of existence and events in the past, present, and future regarded as a whole« 
2. ↑ „Time”. The American Heritage Dictionary of the English Language (Houghton Mifflin Company). 2011. »A nonspatial continuum in which events occur in apparently irreversible succession from the past through the present to the future. « 
3. ↑ vrijeme, Filozofijski rečnik, Matica Hrvatska, Zagreb 1984.
4. ↑ ^{4,0 4,1} Tuči 1982: str. 360–372
5. ↑ ^{5,0 5,1} vreme, Enciklopedija živih religija, Nolit. Šablon:Page1