Gjeorgjia

Gjeorgjia საქართველო (Gjeorgjisht) Sakartvelo
Flamuri Stema
Parimi:  ძალა ერთობაშია Dzala ertobashia "Forca është në Bashkim"
Himni:  თავისუფლება Tavisupleba "Liria"
Kryeqyteti dhe qyteti më i madh	Tbilisi 41°43′N 44°47′E / 41.717°N 44.783°E / 41.717; 44.783
Gjuhët zyrtare	Gjeorgjisht
Gjuhët e njohura rajonale	Abhazisht[a]
Grupet etnike (2014[a])	86.8% Gjeorgjezë 6.2% Azerbajxhanë 4.5% Armenët 0.7% Rusët 2.1% të tjerë
Besimi (2014)	87.3% Krishterimi 83.4% Ortodoksia Gjeorgjiane 3.9% krishterë të tjerë 10.7% Islam 2% të tjerë / pa fe[2]
Nofka	Gjeorgjian/e
Qeveria
Lloji i qeverisjes	Republika parlamentare unitare
• Presidenti	Salome Zourabichvili
• Kryeministri	Irakli Kobakhidze
• Kryetari i Parlamentit	Shalva Papuashvili
Kuvendi	Parlamenti
Historia e themelimit
• Colchis dhe Iberia	13th c. BC – 580 AD
• Mbretëria e Abhazisë dhe Mbretëria e Iberëve	786–1008
• Bashkimi i mbretërisë gjeorgjiane	1008
• Ndarja trepalëshe	1463–1810
• Aneksimi rus	12 shtator 1801
• Pavarësia nga Perandoria Ruse	26 maj 1918
• Pushtimi i Ushtrisë së Kuqe	12 shkurt 1921
• RSS e Gjeorgjisë	25 shkurt 1921
• Pavarësia nga Bashkimi Sovjetik  • Shpallur  • Finalizuar	9 prill 1991 26 dhjetor 1991
• Kushtetuta e tanishme	24 gusht 1995
Sipërfaqja
• Gjithsej	69,700 km2 (26,900 sq mi) (119-të)
Popullsia
• Përllogaritje 2022	3,688,647[a][3] 4,012,104 (126-të)
• 2014 census	3,713,804[a][4]
• Dendësia	57.6/km2 (149.2/sq mi) (137-të)
Ekonomia
PBB (PFB)	Përllogaritje 2024
• Gjithsej	$94.020 billion[a][5] (101-të)
• Për kokë banori	$25,248[5] (72-të)
PBB (zyrtare)	Përllogaritje 2024
• Gjithsej	$32.865 billion[a][5] (107-të)
• Për kokë banori	$8,825[5] (84th)
Monedha	Lari gjeorgjian (₾) (GEL)
Të dhëna të tjera
Gini (2021)	34.2[a][6] i mesëm
IZHNJ (2022)	0.814[a][7] shumë i lartë · 60th
Zona kohore	UTC+4 (Koha e Gjeorgjisë GET)
Formati i datës	dd.mm.yyyy
Ana e drejtimit të makinës	djathtas
Prefiksi telefonik	+995
Kodi ISO 3166	GE
Kodi i internetit TLD	.ge, .გე
^ Pa përfshirë territoret e pushtuara.

Gjeorgjia (Gjeorgjisht: საქართველო, romanizuar: sakartvelo) është një vend transkontinental në Evropën Lindore dhe Azinë Perëndimore. Është pjesë e rajonit të Kaukazit, kufizohet nga Deti i Zi në perëndim, Rusia në veri dhe verilindje, Turqia në jugperëndim, Armenia në jug dhe Azerbajxhani në juglindje. Gjeorgjia mbulon një sipërfaqe prej 69,700 kilometra katrorë. Ka një popullsi prej 3.7 milionë banorësh,^[b][8] nga të cilët mbi një e treta jetojnë në kryeqytetin dhe qytetin më të madh, Tbilisi. Gjeorgjianët, të cilët janë vendas në rajon, përbëjnë shumicën e popullsisë së vendit dhe janë kombi titullar i tij.

Pas Revolucionit Rus më 1917, Gjeorgjia u shfaq shkurtimisht si një republikë e pavarur nën mbrojtjen gjermane,^[9] por u pushtua dhe u aneksua nga Bashkimi Sovjetik më 1922, duke u bërë një nga republikat përbërëse të saj. Në vitet 1980, një lëvizje për pavarësi u rrit me shpejtësi, duke çuar në shkëputjen e Gjeorgjisë nga Bashkimi Sovjetik në prill 1991. Për pjesën më të madhe të dekadës së mëvonshme, vendi duroi kriza ekonomike, paqëndrueshmëri politike dhe luftëra secesioniste në Abhazi dhe Osetinë e Jugut. Pas Revolucionit paqësor të Trëndafilave në vitin 2003, Gjeorgjia ndoqi fuqishëm një politikë të jashtme pro-perëndimore, duke futur një sërë reformash demokratike dhe ekonomike që synonin integrimin në Bashkimin Evropian dhe NATO. Ky orientim perëndimor çoi në përkeqësimin e marrëdhënieve me Rusinë, duke kulmuar me Luftën Ruso-Gjeorgjiane të vitit 2008 dhe vazhdimin e pushtimit rus të pjesëve të Gjeorgjisë.

1. ^ "Constitution of Georgia" (PDF). Parliament of Georgia (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 10 dhjetor 2017.
2. ^ "საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის საბოლოო შედეგები" (PDF) (në anglisht). National Statistics Office of Georgia. 28 prill 2016. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 10 tetor 2017. Marrë më 29 prill 2016.
3. ^ "Demographic Portal" (në anglisht). Marrë më 2022-05-07.
4. ^ "2014 General Population Census Main Results General Information — National Statistics Office of Georgia" (PDF) (në anglisht). Arkivuar (PDF) nga origjinali më 8 gusht 2016. Marrë më 2022-10-07.
5. ^ ^{a b c d} "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Georgia)". IMF.org (në anglisht). International Monetary Fund. 10 tetor 2023. Marrë më 13 tetor 2023.
6. ^ "GINI index (World Bank estimate) – Georgia". data.worldbank.org (në anglisht). World Bank. Arkivuar nga origjinali më 20 korrik 2018. Marrë më 6 qershor 2023.
7. ^ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (në anglisht). United Nations Development Programme. 8 shtator 2022. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 2022-09-08. Marrë më 6 qershor 2023.
8. ^ "Population and Demography" (në anglisht). National Statistics Office of Georgia, Geostat. Marrë më 29 dhjetor 2021.
9. ^ Jones, Stephen (27 tetor 2020). "The establishment of Soviet power in Transcaucasia: The case of Georgia 1921–1928". Soviet Studies (në anglisht). 40 (4): 627. doi:10.1080/09668138808411783.

Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>