Back Khartoum ACE Khartoem Afrikaans ካርቱም Amharic Khartum AN الخرطوم Arabic الخرطوم ARZ Ḥartum AST Khartoum AVK Xartum Azerbaijani خرطوم AZB
Hartum
الخرطوم | |
|---|---|
Qytet | |
 Pamje nga Hartum natën | |
| Nofkat: Qytet trekëndësh |
Hartum (Arabisht: الخرطوم, Al-Khurṭūm) është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i Sudanit, me një popullsi mbi 6 milionë banorë.I ndarë në dy pjesë të Nilit, Hartumi është një metropol trepalësh i përbërë nga vetë Hartumi, dhe i lidhur me ura me Hartumin Verior (الخرطوم بحري al-Kharṭūm Baḥrī) dhe Omdurmanin (أم درمان Umm Durmān) në perëndim. Qyteti ndodhet në bashkimin e Nilit të Bardhë, që rrjedh në veri nga Liqeni Viktoria dhe Nili i Kaltër, që rrjedhin në perëndim nga Liqeni Tana në Etiopi. Nga atje, Nili vazhdon të rrjedhë në veri drejt Egjiptit dhe Detit Mesdhe.
Hartum u themelua në vitin 1821 si pjesë e Egjiptit Osman, në veri të qytetit antik të Soba. Ndërsa Mbretëria e Bashkuar ushtronte pushtetin mbi Egjiptin, ajo ia la administratën e Sudanit deri sa forcat Mahdiste morën Hartumin. Britanikët u përpoqën të evakuonin garnizonet anglo-egjiptiane nga Sudani, por Rrethimi i Hartumit në vitin 1884 rezultoi në kapjen e qytetit nga forcat Mahdiste dhe një masakër të garnizonit mbrojtës anglo-egjiptian. Në vitin 1898 Hartumi u okupua nga forcat britanike; ai shërbeu si selia e qeverisë anglo-egjiptiane të Sudanit deri në vitin 1956.[1]
Atë vit qyteti u caktua si kryeqyteti i Sudanit të pavarur. Në kohët moderne, ka qenë një vend i trazirave politike. Për shembull, tre pengje u vranë gjatë sulmit ndaj ambasadës saudite në Hartum në vitin 1973. Në shekullin 21, Lëvizja për Drejtësi dhe Barazi u përfshi në luftime në vitin 2008 me forcat e qeverisë sudaneze si pjesë e Luftës në Darfur. Masakra e Hartumit ndodhi në vitin 2019 gjatë Revolucionit Sudanez.
Hartumi është një qendër ekonomike dhe tregtare në Afrikën Veriore, me linja hekurudhore nga Port Sudan dhe El-Obeid. Shërbohet nga Aeroporti Ndërkombëtar i Hartumit, dhe Aeroporti Ndërkombëtar i Ri i Hartumit është në ndërtim e sipër. Disa institucione kombëtare dhe kulturore janë të vendosura në Hartum dhe zonën e saj metropolitane, duke përfshirë Muzeun Kombëtar të Sudanit, Muzeun Khalifa House, Universitetin e Hartumit dhe Universitetin Sudan të Shkencës dhe Teknologjisë.