Transliterimi

Transliterimi është një lloj i shndërrimit të një teksti nga një shkrim në një tjetër që përfshin shkëmbimin e shkronjave (pra trans- + liter-) në mënyra të parashikueshme, të tilla si shkronja greke ⟨α⟩→⟨a⟩, cirilike ⟨д⟩→⟨d⟩, greke ⟨χ⟩→dyshkronjëshi ⟨ch⟩, shkronja armene ⟨ն⟩→⟨n⟩ ose shkronja latine ⟨æ⟩→⟨ae⟩.

Për shembull, për termin e greqishtes moderne "Ελληνική Δημοκρατία", e cila zakonisht përkthehet si "Republika e Greqisë", transliterimi i zakonshëm i shkrimit latin është ⟨Ellēnikḗ Dēmokratía⟩ dhe emri për Rusinë në shkrimin cirilik, "Россия", zakonisht transliterohet si ⟨Rossija⟩.

Transliterimi nuk ka të bëjë kryesisht me përfaqësimin e tingujve origjinalë, por përkundrazi me përfaqësimin e grafemave, në mënyrë ideale me saktësi. Kështu, në shembullin e mësipërm grek, ⟨λλ⟩ është transliteruar si ⟨ll⟩ pse ajo është e theksuar [l], ⟨Δ⟩ është transliteruar si ⟨D⟩, edhe pse theksohet [ð] dhe ⟨η⟩ është transliteruar si ⟨ē⟩ edhe pse ajo është e theksuar [i] (tamam si ⟨ι⟩ dhe nuk është e gjatë.

Në të kundërt, transkriptimi vë në dukje më shumë tingujt sesa ortografinë e një teksti. Kështu që "Ελληνική Δημοκρατία" mund të transkriptohet si [elinikí ðimokratía], që nuk specifikon se cili nga tingujt [i] është shkruar me shkronjën greke ⟨η⟩ dhe cili me ⟨ι⟩.

Kllapat këndore mund të përdoren për të vendosur transliterimin, në krahasim me fraksionet dhe kllapat katrore për transkriptimin fonetik. Kllapat këndore mund të përdoren gjithashtu për të vendosur grafema në shkrimin origjinal. Varet nga konventat dhe preferencat e autorit.