Afrika

Afrika – drugi podug wjyrchu kůntynynt na Źymi, mo 30,316 mln km² wjyrchu - 20,3% cołkowitygo wjyrchu lůndowygo Źymje. Půmjyszkuje go bezma 14% populacyji Źymji t.j. 920 mln ludźi (2006). Przechodźi bez ńa połudńik 0°, uobadwa zwrotńiki, a tyż růwńik.

Je nojbjydńijszym kůntynyntym na źymskij kugli, dotkńyntym wjelůma plagůma, kej malaryjo a AIDS – a tyż placym, kaj nojwjynkszo tajla ludnośći ćerpi ńydożywjyńy abo nawet głůd.

Na půłnocy Afriki je rozlygowano nojsrogszo pustyńa śwjata – Sahara, a na połedńu nojstarszo pustyńa śwjata – Kalahari. Nojdali wysuńyntym na půłnoc půnktym Afryki je Bjoły Przilůndek (37°20' N), na połedńe Igelny Przilůndek (34°50' S), na wschůd Przilůndek Hafůn (51°29' E) a na zachůd Przilůndek Almadi, położůny na Půłwyspje Źelůnygo Przilůndka (17°33' W).

Nojwyższy wjyrch to wulkůn Kibo (5895 m.n.p.m.) we masywje Kilimandżaro. Nojdugszo rzyka to Ńil (6 671 km dugośći), a nojwjynksze jeźoro to Jeźoro Wiktorji (pow. 68,8 tyś. km²). Nojńiższy půnkt to depresyjo jeźora Assal (173 m p.p.m.). Strzedńo wysokość kůntynyntu wynośi 658 m. Nojgłymbsze je jeźoro Tangańika (1435 m). Nojwjynkszym půłwyspym we Africe je Sůmalijski Půłwysep. Nojwjynkszo wyspa Afriki to Madagaskar.

p • d • e Kōntynynta i regiōny Ziymie Afryka Połedniowŏ Pōłnocnŏ Postrzodkowŏ Weschodniŏ Zachodniŏ Ameryka Anglosaskŏ Cyntralnŏ Karaiby Mezoameryka Łacińskŏ Połedniowŏ Pōłnocnŏ Postrzodkowŏ Azyjŏ Bliski Weschōd Daleki Weschōd Połedniowŏ Połedniowo-Weschodniŏ Pōłnocnŏ Postrzodkowŏ Weschodniŏ Zachodniŏ Kaukaz Ojropa Połedniowŏ Pōłnocnŏ Postrzodkowŏ Weschodniŏ Zachodniŏ Beneluks Australijŏ i Ôceanijŏ Ôceanijŏ Australijŏ Nowŏ Zelandyjŏ Melanezyjŏ Mikronezyjŏ Polinezyjŏ Australazyjŏ Polarne przestrzyństwa Arktyka Antarktyka (w tym Antarktyda) Ôceany Atlantycki Arktyczny Indyjski Pokojny Połedniowy Światowy Ôcean Zobŏcz tyż Stary Świat Nowy Świat Ojrazyjŏ Afroojrazyjŏ Zelandyjŏ Zŏchōd