Back Franse Rewolusie Afrikaans Französische Revolution ALS የፈረንሳይ አብዮት Amharic Revolución francesa AN Frenciscu Onwendung ANG फ़्रांसिसी क्रांति ANP الثورة الفرنسية Arabic التورة لفرانساوية ARY الثوره الفرنساويه ARZ ফৰাচী বিপ্লৱ Assamese
| Bahagi ng Mga Himagsikang Atlantiko | |
 Ang Pagsalakay sa Bastille, ika-14 ng Hulyo 1789 | |
| Katutubong pangalan | Révolution française |
|---|---|
| Haba | (10 taon, 6 buwan, at 4 araw) |
| Petsa | ika-5 Mayo 1789 – ika-9 November 1799 |
| Lugar | Kaharian ng Pransiya |
| Kinalabasan |
|
Ang Himagsikang Pranses (Pranses: Révolution française [ʁevɔlysjɔ̃ fʁɑ̃sɛːz]) ay isang yugto ng masukdol na pagbabago sa pulitika at lipunan sa Pransiya na nagsimula sa Estados Heneral ng 1789, at nagwakas sa pagkatatag ng Konsuladong Pranses noong Nobyembre 1799. Marami sa mga kaisipan nito ay itinuturing na panimulang-ugat at saligang-batayan ng umiiral na pampulitikang hulwagang demokrasyang liberal.[1] Samantala, ang mga pariralang tulad ng liberté, égalité, fraternité (Tagalog: kalayaan, kapantayan, kapatiran) ay muling lumitaw sa iba pang mga pag-aaklas at himagsikan, tulad ng Himagsikang Ruso ng 1917,[2] at mga napukaw na kilusan para sa paglansag ng pangaalipin at pangkalahatang karapatan sa paghalal. [3] Ang mga pagpapahalaga at katatagang samahan na nilikha nito ay nangingibabaw sa pulitika ng Pransiya hanggang ngayon.[4]
Ang mga sanhi nito ay karaniwang pinagkakasunduan ng mga mananalaysay na isang pagkasasama ng mga salik na panlipunan, pampolitika at pang-ekonomiya, na nagpatunay sa kawalang-kakayanan sa pamamahala ng Ancien Régime (Tagalog: Sinaunang Kailaran). Noong Mayo 1789, ang malawakang panlipunang pagkabalisa ay humantong sa pagpupulong ng Estados-Heneral, na pinalitan tungo sa Pambansang Kapulungan noong Hunyo. Ang patuloy na saligawsaw at kaguluhan ay sumukdol sa Pagsalakay ng Bastille noong Hulyo 14, na humantong pa sa sunod-sunod ng mga sukdulang hakbang ng Kapulungan, kabilang ang paglansag ng pyudalismo, ang paglapat ng himansaang panupil sa Simbahang Katoliko sa Pransiya, at pagpapalawig ng karapatang bumoto.
Nangibabaw sa sumunod na tatlong taon ang pagsisikap at pakikibaka para sa politikal na panupil, na pinalala pa ng pangekonomiyang depresyon at pambayanang ligalig. Hinangad at sinubok ng Austria, Britanya, Prusya at iba pang labas na kapangyarihan na ibalik ang Ancien Régime sa pamamagitan ng dahas. Samantala, nakita ng maraming pulitikong Pranses na digmaan ang pinakamahusay na paraan para mapag-isa ang bayan at mapanatili ang diwa at kaluluwa ng himagsikan sa pamamagitan ng pagluwas sa iba pang mga bansa. Nagbunga ang mga salik na ito sa pagsiklab ng Panghimagsikang Digaang Pranses noong Abril 1792 at pagpapahayag Unang Republikang Pranses noong Setyembre, na sinundan ng Pagbitay kay Louis XVI noong Enero 1793.
Pinalitan ang pag-aalsang nakabase sa Paris na noong 31 Mayo - 2 Hunyo 1973 ng mga Girondin na nangibabaw sa Pambansang Kalipunan kasama ng Lupon ng Pangmadlang Kaligtasan, na pinamumunuan ni Maximilien Robespierre. Nagbunsod ito ng Paghahari ng Kilabot, isang pagtatangka na puksain ang diumano'y "mga laban-himagsikan "; sa panahon na ito ay natapos noong Hulyo 1794, mahigit 16,600 ang pinatay sa Paris at sa mga lalawigan. Maliban pa sa mga panlabas na kaaway nito, ang Republika ay humarap sa maraming panloob na pagsalungat mula sa mga Royalista at Jacobins. Upang harapin ang mga banta na ito, ang Tagapagtungong Pranses ay sumunggab ng kapangyarihan noong Nobyembre 1795. Sa kabila ng sunod-sunod na mga tagumpay sa sandatahan, karamihan sa mga ito na napanalunan ni Napoleon Bonaparte, ang mga salungatan at pampulitikang pagkakahati, at pagwawalang-kilos ng ekonomiya ay humantong sa paglalansag ng Tagpagtungong Pranses at pagkakapalit nito ng Konsulado noong Nobyembre 1799. Ito ay karaniwang nakikita bilang palatandaan ng pagwawakas ng panahong Himagsikan.