J. Robert Oppenheimer

J. Robert Oppenheimer
Si J. Robert Oppenheimer, c. 1944
Kapanganakan	22 Abril 1904(1904-04-22) Lungsod ng New York, New York, Estados Unidos
Kamatayan	18 Pebrero 1967(1967-02-18) (edad 62) Princeton, New Jersey, Estados Unidos
Mamamayan	Estados Unidos
Nagtapos	Unibersidad ng Harvard Unibersidad ng Cambridge Unibersidad ng Göttingen
Kilala sa	Pag-unlad ng sandatang nukleyar Tolman-Oppenheimer-Volkoff limit prosesong Oppenheimer-Phillips aproksimasyong Born–Oppenheimer
Parangal	Gawad Enrico Fermi
Karera sa agham
Larangan	Teoretikal na pisika
Institusyon	Proyektong Manhattan University of California, Berkeley California Institute of Technology Institute for Advanced Study
Doctoral advisor	Max Born
Bantog na estudyante	Samuel W. Alderson David Bohm Robert Christy Stan Frankel Willis Eugene Lamb Giovanni Rossi Lomanitz Philip Morrison Melba Phillips Hartland Snyder George Volkoff
Pirma
Talababa
Kapatid niya ang pisikong si Frank Oppenheimer

Si J. Robert Oppenheimer (22 Abril 1904 – 18 Pebrero 1967) ay isang Amerikanong pisiko. Higit siyang kilala bilang ang maka-agham na direktor ng Proyektong Manhattan. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, binuo ng proyekto ang unang mga sandatang nukleyar. Ito ang dahilan kung bakit tinatawag si Oppenheimer bilang "ang ama ng bomba atomika". Namatay siya dahil sa kanser sa lalamunan habang nasa Princeton, Bagong Jersey, Estados Unidos.

Nag-aral si Oppenheimer sa Unibersidad ng Harvard, kung saan nakakuha siya ng digring batsilyer sa kimika noong 1925, at nagpatuloy sa pag-aaral ng pisika sa Unibersidad ng Cambridge at Unibersidad ng Göttingen, kung saan natanggap niya ang kanyang PhD noong 1927. Pagkatapos makumpleto ang kanyang pag-aaral, humawak siya ng mga posisyon sa akademiko sa Unibersidad ng California, Berkeley, at ang Pamantasan ng Teknolohiya sa California (Caltech), at gumawa ng makabuluhang kontribusyon sa teoretikal na pisika, kabilang ang mekanikang quantum at pisikang nukleyar. Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, siya ay hinikayat na magtrabaho sa Proyektong Manhattan, at noong 1943 ay hinirang bilang direktor ng Laboratoryo ng Los Alamos sa New Mexico, na inatasan sa pagbuo ng mga armas. Ang pamumuno at siyentipikong kadalubhasaan ni Oppenheimer ay naging instrumento sa tagumpay ng proyekto. Kabilang siya sa mga nag-obserba ng Trinity test noong Hulyo 16, 1945, kung saan matagumpay na pinasabog ang unang atomic bomb. Nang maglaon ay sinabi niya na ang pagsabog ay nagdala sa kanyang isip ng mga salita mula sa Hindu na kasulatang Bhagavad Gita: "Ngayon ako ay naging Kamatayan, ang maninira ng mga daigdig."^[1][a] Noong Agosto 1945, ang mga bombang atomika ay ginamit sa mga Hapones, sa mga lungsod ng Hiroshima at Nagasaki, na hanggang ngayon ay nananatiling tanging paggamit ng mga sandatang nuklear sa digmaan.

Pagkatapos ng digmaan, si Oppenheimer ay naging Tagapangulo ng maimpluwensyang Komite ng Pangkalahatang Tagapayo ng bagong likhang United States Atomic Energy Commission. Ginamit niya ang posisyong iyon upang mag-lobby para sa pandaigdigang kontrol ng kapangyarihang nukleyar, upang maiwasan ang paglaganap ng nuklear at pakikipaglaban sa armas nukleyar sa Unyong Sobyet. Tinutulan niya ang pagbuo ng bombang idrohino sa panahon ng debate ng gobyerno noong 1949–1950 sa mga katanungan at pagkatapos ay nanindigan sa mga isyu na may kaugnayan sa depensa na nagdulot ng galit ng ilang paksyon ng gobyerno at militar ng Estados Unidos. Sa panahon ng Ikalawang Pulang Pagkatakot (Second Red Scare), ang mga paninindigan na iyon, kasama ang mga nakaraang asosasyon ni Oppenheimer sa mga tao at organisasyong kaanib ng Partido Komunista, ay humantong sa pagpapawalang-bisa ng kanyang clearance sa seguridad sa isang maraming nakasulat tungkol sa pagdinig noong 1954. Nang epektibong tinanggal ang kanyang direktang impluwensyang pampulitika, nagpatuloy pa rin siya sa pagtuturo, magsulat, at magtrabaho sa larangan ng pisika. Pagkaraan ng siyam na taon, ginawaran siya ni Pangulong John F. Kennedy (at binigyan din ni Lyndon B. Johnson) ng Gawad Enrico Fermi bilang isang kilos ng rehabilitasyon sa pulitika. Noong 2022, limang dekada pagkatapos ng kanyang kamatayan, pormal na pinawalang-bisa ng gobyerno ng US ang desisyon nito noong 1954 at pinagtibay ang katapatan ni Oppenheimer.^[2][3]

Kasama sa mga nagawa ni Oppenheimer sa pisika ang aproksimasyong Born–Oppenheimer para sa mga punsyong molecular wave, gumagana sa teorya ng mga elektron at positron, ang prosesong Oppenheimer–Phillips sa nuclear fusion, at ang unang hula ng quantum tunneling. Sa kanyang mga mag-aaral ay gumawa din siya ng mahahalagang kontribusyon sa modernong teorya ng bituing neutron at black hole, gayundin sa mekanikang quantum, teoryang quantum field, at mga interaksyon ng mga cosmic ray. Bilang isang guro at tagapagtaguyod ng agham, siya ay naaalala bilang isang founding father ng paaralang Amerikano ng teoretikal na pisika na nakakuha ng katanyagan sa mundo noong 1930s. Pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, naging direktor siya ng Institute for Advanced Study sa Princeton, New Jersey.

1. ↑ ^{1.0 1.1} Hijiya 2000
2. ↑ Gloria Oladipo (2022-12-17). "US voids 1954 revoking of J Robert Oppenheimer's security clearance". The Guardian. Nakuha noong 2023-05-08.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
3. ↑ Broad, William J. (2022-12-17). "J. Robert Oppenheimer Cleared of 'Black Mark' After 68 Years". The New York Times (sa wikang Ingles). ISSN 0362-4331. Nakuha noong 2023-05-15.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "lower-alpha", pero walang nakitang <references group="lower-alpha"/> tag para rito); $2