Pilosopiya

Pilosopíya^[a] ang sistematikong pag-aaral sa mga pangkalahatan at mahahalagang katanungan ng sangkatauhan, lalo na yung mga may kinalaman sa pag-iral, dahilan, kaalaman, etika, kaisipan, at wika. Para magawa ito, gumagamit ang mga pilósopó^[b] ng mga paraan tulad ng pagtatanong, kritikal na diskurso, mga argumentong makatuwiran, at sistematikong pagpepresenta.

Nagmula ang salitang "pilosopiya" mula sa wikang Kastila, na nagmula naman sa wikang Griyego na nangangahulugang "mapagmahal ng karunungan." Sa malaking bahagi ng kasaysayan, saklaw ng pilosopiya ang mga larangan na itinuturing na ngayon bilang bahagi ng mga agham. Tinatawag na pilosopiyang likas, lumaganap ang uri ng pilosopiyang ito mula sa sinaunang Gresya at nagsilbing katumbas ng agham bago ang Panahon ng Kaliwanagan.

Sa modernong panahon, metapisika, epistemolohiya, etika, at lohika ang mga pangunahing larangan ng pilosopiya. Layon ng metapisika na sagutin ang mga mahahalagang katanungan at ang tunay na kalikasan ng realidad at pag-iral. Kaalaman at paniniwala naman ang pinag-aaralan sa epistemolohiya, samantalang nakapokus naman ang etika sa pag-aaral sa moralidad. Gumagamit naman ng mga tuntunin ang lohika upang mapatunayan ang katotohanan sa likod ng mga pangyayari. Bukod sa mga ito, may mga pag-aaral din ukol sa pilosopiya ng ibang larangan, tulad halimbawa ng sa agham at politika.

1. ↑ "batnayan": Del Rosario, Gonsalo (1969). Salcedo, Juan (pat.). Maugnaying Talasalitaang Pang-agham Ingles-Pilipino (sa wikang Filipino). Maynila, Pilipinas: Lupon sa Agham. p. 248.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
2. ↑ Maling banggit (Hindi tamang <ref> tag; walang binigay na teksto para sa refs na may pangalang deleon-pilosoper); $2
3. ↑ "batnayanon". Glosbe (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2 Nobyembre 2023.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "lower-alpha", pero walang nakitang <references group="lower-alpha"/> tag para rito); $2