Pisika

Ang pisika (Ingles: physics; mula sa Kastila: física) ay isang natural na agham na sumasangkot sa pag-aaral ng materya^[1] at mosyon nito sa espasyo-panahon kasama ng mga kaugnay na konseptong gaya ng enerhiya at pwersa.^[2] Sa malawak na paglalarawan, ito ang pangkalahatang analisis o pagsisiyasat ng kalikasan na isinasagawa upang maunawaan kung paano umaasal ang sansinukob.^[3][4]

Ang sugnayan ang isa sa mga pinakamatandang disiplinang pantalisikan na marahil ang pinakamatanda sa pamamamagitan nito ng dalubtalaan. Sa paglipas ng mga huling milenya, ang sugnayan ang kabahagi ng natural na pilosopiya kasama ng kemika, ilang mga sangay ng matematika, at biolohiya ngunit noong Himagsikang Siyentipiko noong ika-16 siglo, ang mga natural na agham ay lumitaw bilang walang katulad na mga programang pagsasaliksik sa kanilang sarili. Ang sugnayan ay bumabagtas sa maraming mga interdisiplinaryong mga area ng pagsasaliksik gaya ng biopisika at kemikang kwantum at ang mga hangganan ng sugnayan ay hindi mahigpit na inilalarawan. Ang mga ideya sa sunayan ay kadalasang nagpapaliwanag ng mga pundamental na mekanismo ng ibang mga agham habang nagbubukas ng mga bagong pamamaraan ng pagsasaliksik sa mga sakop gaya ng matematika at pilosopiya.

Ang sugnayan ay gumagawa rin ng malalaking mga ambag sa pamamagitan ng pagsulong ng mga bagong teknolohiya na lumilitaw mula sa mga teoretikal na pagkakatuklas. Halimbawa, ang pagsulong sa pagkakaunawa ng elektromagnetismo o pisikang nukleyar ay direktang tumungo sa pagkakabuo ng mga bagong produkto na kahangang hangang nagbago ng modernong lipunan gaya ng telebisyon, mga kompyuter, mga kasangkapang pangbahay at mga sandatang nukleyar. Ang mga pagsulong sa termodinamika ay tumungo sa pag-unlad ng industriyalisasyon at ang mga pagsulong sa mekanika ay pumukaw sa pagkakabuo ng kalkulo.

1. ↑ Richard Feynman begins his Lectures with the atomic hypothesis, as his most compact statement of all scientific knowledge: "If, in some cataclysm, all of scientific knowledge were to be destroyed, and only one sentence passed on to the next generations ..., what statement would contain the most information in the fewest words? I believe it is ... that all things are made up of atoms – little particles that move around in perpetual motion, attracting each other when they are a little distance apart, but repelling upon being squeezed into one another. ..." R.P. Feynman, R.B. Leighton, M. Sands (1963). The Feynman Lectures on Physics. Bol. 1. p. I-2. ISBN 0-201-02116-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
2. ↑ J.C. Maxwell (1878). Matter and Motion. D. Van Nostrand. p. 9. ISBN 0-486-66895-9. Physical science is that department of knowledge which relates to the order of nature, or, in other words, to the regular succession of events.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
3. ↑ H.D. Young, R.A. Freedman (2004). University Physics with Modern Physics (ika-11th (na) edisyon). Addison Wesley. p. 2. Physics is an experimental science. Physicists observe the phenomena of nature and try to find patterns and principles that relate these phenomena. These patterns are called physical theories or, when they are very well established and of broad use, physical laws or principles.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. ↑ S. Holzner (2006). Physics for Dummies. Wiley. p. 7. ISBN 0-470-61841-8. Physics is the study of your world and the world and universe around you.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)