Uniberso

Sa dalubtalaan, ang uniberso o sansinukob (Ingles: universe) ay karaniwang inilalarawan bílang kabuoan ng pag-iral^[2][3][4][5] kabílang ang mga planeta, mga bituin, mga galaksiya, mga nilalaman ng intergalaktikong kalawakan, at lahat ng materya at enerhiya.^[6][7] Ang mga parehong termino nitó ay kinabibilangan ng cosmos at kalikasan. Ito ay napakalaki kaya't sinusukat ng mga siyentista sa pamamagitan ng bilyon-bilyong mga taóng-liwanag na layo ng paglalakbay ng liwanag sa loob ng isang taon. Ang pinakamalayong distansiya na teoretikong posible na makita ng mga tao ay inilalarawan bílang mapagmamasdang uniberso. Ang mga obserbasyon ay nagpapakitang ang uniberso ay lumalawak sa papabilis na rate. Ang mapapagmasdang bahagi ng uniberso ay mga 93 bilyong sinag-taon sa diametro.^[8] Ang mga obserbasyong ito ay nagmumungkahing ang uniberso ay pinangangasiwaan ng parehong mga batas pisikal at konstante sa buong halos saklaw at kasaysayan nitó.

Ang kosmolohiya ang tawag sa agham sa pag-aaral sa pinagmulan, pag-unlad, at kapalaran sa hinaharap ng uniberso. Ang nananaig na modelong kosmolohikal ng paglitaw at maagang pag-unlad ng uniberso ang teoryang Big Bang na ayon sa kosmolohiyang pisikal ay nangyari noong 13.798 ± 0.037 bilyong taóng nakakalipas.^[9][10] May ilang mga hipotesis na multiberso na iminungkahi ng mga pisiko na ang uniberso ay maaaring isa sa maraming mga uniberso na umiiral rin.^[11][12]

1. ↑ https://www.nasa.gov/image-feature/goddard/2022/nasa-s-webb-delivers-deepest-infrared-image-of-universe-yet
2. ↑ Universe. 2010. {{cite book}}: |work= ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
3. ↑ "Universe". Encyclopedia Britannica. the whole cosmic system of matter and energy of which Earth, and therefore the human race, is a part
4. ↑ "Universe". Dictionary.com. Nakuha noong 2012-09-21.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
5. ↑ "Universe". Merriam-Webster Dictionary. Nakuha noong 2012-09-21.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
6. ↑ The American Heritage Dictionary of the English Language (ika-4th (na) edisyon). Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company. 2010.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
7. ↑ Cambridge Advanced Learner's Dictionary.
8. ↑ Itzhak Bars; John Terning (Nobyembre 2009). Extra Dimensions in Space and Time. Springer. pp. 27–. ISBN 978-0-387-77637-8. Nakuha noong 2011-05-01.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
9. ↑ "Planck reveals an almost perfect universe". Planck. ESA. 2013-03-21. Nakuha noong 2013-03-21.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
10. ↑ Planck collaboration (2013). "Planck 2013 results. XVI. Cosmological parameters". Submitted to Astronomy & Astrophysics. arXiv:1303.5076.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
11. ↑ multiverse Naka-arkibo 2011-09-24 sa Wayback Machine.. Astronomy.pomona.edu. Retrieved 2011-11-28.
12. ↑ Palmer, Jason. (2011-08-03) BBC News – 'Multiverse' theory suggested by microwave background. Retrieved 2011-11-28.