Back Арнауҭцәа Abkhazian Albanese Afrikaans Albaneses AN ألبان Arabic البان ARZ Albanlar Azerbaijani آلبان‌لار AZB Албандар Bashkir Албанцы Byelorussian Альбанцы BE-X-OLD

Arnavutlar

Arnavutlar
Shqiptarët
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Arnavutluk Arnavutluk3.194.972[1][2]
Kosova Kosova1.616.869[3] - 1.800.000 (Tahminî)[4][5][6]
Türkiye Türkiye1.300.000[7]
Kuzey Makedonya Kuzey Makedonya509.083[8]
Yunanistan Yunanistan274.390 - 600.000[9][10]
İtalya İtalya495.709[11]
Almanya Almanya400.000
Amerika Birleşik Devletleri ABD113.661[12]
Hollanda Hollanda105.706
Belçika Belçika105.000
İsviçre İsviçre95.000
Sırbistan Sırbistan61.647[13]
İsveç İsveç35.000[14]
Karadağ Karadağ30.439[15]
Kanada Kanada22.395[16]
Fransa Fransa20.000
Avusturya Avusturya20.000
Hırvatistan Hırvatistan15.082
Bosna-Hersek Bosna-Hersek15.000
Avustralya Avustralya11.315[17]
Romanya Romanya10.000
Norveç Norveç7.000
Slovenya Slovenya6.186[18]
Finlandiya Finlandiya5.000
Ukrayna Ukrayna3.300
Rusya Rusya1.200
Diller
Arnavutça
Din
 • Çoğunluk: İslam (Sünni, Bektaşi, Sufi)
 • Azınlık: Hristiyanlık (Ortodoks, Katolik, Protestan)
 • Dinsiz

Arnavutlar veya Arnavudlar (Arnavutça: Shqiptarët), ortak bir Arnavut soyunu, kültürünü, tarihini ve dilini paylaşan, Balkan Yarımadası'na özgü bir etnik gruptur.[19] Çoğunlukla Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan'ın yanı sıra Hırvatistan, Yunanistan, İtalya ve Türkiye'de yaşıyorlar. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Okyanusya'da yerleşik çeşitli topluluklardan oluşan büyük bir diaspora oluşturuyorlar.

Arnavutlar Paleo-Balkan kökenlidir. Bu kökenlerin yalnızca İliryalılara, Trakyalılara veya diğer Paleo-Balkan halkına atfedilmesi tarihçiler ve etnologlar arasında hala bir tartışma konusudur.

Albanoi etnoniminin ilk sözü MS 2. yüzyılda Batlamyus'un günümüz Arnavutluk'un merkezinde yaşayan bir İlirya kabilesini tanımlamasıyla ortaya çıktı.[20][21] Arnavutlara etnik bir grup olarak ilk kesin atıf, onları Dirrahium Themasında yaşıyor olarak tanımlayan 11. yüzyıl tarihçisi Michael Attaleiates'ten geliyor.

Shkumbin Nehri, Arnavut dilini kabaca Gheg ve Tosk lehçeleri arasında sınırlar. Arnavutluk'ta Hristiyanlık MS 8. yüzyıla kadar Roma Piskoposunun yetkisi altındaydı. Daha sonra Arnavutluk'taki piskoposluklar Konstantinopolis Patrikliğine devredildi. 1054'teki Büyük Bölünme'den sonra kuzey yavaş yavaş Roma Katolikliğiyle, güney ise Doğu Ortodoksluğuyla özdeşleştirildi. 1190'da Arnavutlar, başkenti Krujë'de olmak üzere Arnavutluk'un merkezinde Arbanon Prensliği'ni kurdular.

Arnavut diasporasının kökleri, Orta Çağ'dan itibaren başlangıçta Güney Avrupa'ya ve sonunda daha geniş Avrupa ve Yeni Dünya'ya göçe dayanmaktadır. 13. ve 18. yüzyıllar arasında çok sayıda insan çeşitli sosyal, ekonomik veya politik zorluklardan kaçmak için göç etti.[a] Arvanitler adlı bir nüfus, 13. ve 16. yüzyıllar arasında Güney Yunanistan'a yerleşti. Başka bir nüfus olan Arbëreshë, 11. ve 16. yüzyıllar arasında Sicilya ve Güney İtalya'ya yerleşti.[23] Arbanasi gibi daha küçük nüfuslar 18. yüzyılda Güney Hırvatistan'a ve Güney Ukrayna'nın bazı bölgelerine yerleşti.[26][27]

15. yüzyıla gelindiğinde, genişleyen Osmanlı İmparatorluğu Balkan Yarımadası'nı fethetti, ancak İskender Bey liderliğindeki Arnavut beyliklerinden oluşan bir birlik olan Lezhë Birliği'nin başarılı isyanı ve direnişiyle karşılaştı. 17. ve 18. yüzyıllarda önemli sayıda Arnavut, onlara Osmanlı İmparatorluğu içinde eşit fırsatlar ve ilerleme olanağı sunan İslam'ı benimsedi.[28] Bundan sonra Arnavutlar önemli konumlara ulaştılar ve daha geniş Müslüman dünyasına kültürel olarak katkıda bulundular.[29] Osmanlı Devleti'nin sayısız memur ve askeri, 40'ı aşkın sadrazam da dahil olmak üzere Arnavut kökenliydi.[30] ve özellikle Köprülü döneminde Osmanlı İmparatorluğu en büyük toprak genişlemesine ulaştı.[31] 18. yüzyılın ikinci yarısı ile 19. yüzyılın ilk yarısı arasında İşkodralı Kara Mahmud Paşa, Tepedelenli Ali Paşa ve Beratlı Ahmet Kurt Paşa tarafından birçok Arnavut Paşalıkları kurulurken; Arnavut valisi Muhammed Ali Paşa da Mısır'da ülkeyi yöneten bir hanedan kurdu. İlgili Kavalalılar Hanedanı, Arnavutların Mısır'da önemli bir topluluk oluşturduğu 20. yüzyılın ortalarına kadar Mısır ve Sudan üzerinde egemenlik sürdü.

19. yüzyılda, Arnavutların hem manevi hem de entelektüel güç toplamasına atfedilen kültürel gelişmeler, sonuçta Arnavut Rönesansına yol açtı. 1912 yılında Balkan Savaşları sırasında Arnavutlar ülkelerinin bağımsızlığını ilan ettiler. Yeni Arnavut devletinin sınırları Bükreş Antlaşması'nın ardından oluşturuldu ve etnik Arnavut nüfusunun yaklaşık yarısı Yunanistan, Karadağ ve Sırbistan arasında paylaştırılarak sınırlarının dışında bırakıldı.[32] İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra 1991 Devrimlerine kadar Arnavutluk, Enver Hoca yönetimindeki komünist bir hükûmet tarafından yönetildi ve Arnavutluk, Avrupa'nın geri kalanından büyük ölçüde izole edildi. Komşu Yugoslavya'da Arnavutlar, Kosova Savaşı ve sonunda Kosova'nın bağımsızlığıyla sonuçlanan ayrımcılık ve sistematik baskı dönemlerine maruz kaldılar.

  1. ^ Fakte 10 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2008 yılı Arnavutluk İstatistik Enstitüsü (Arnavutça)
  2. ^ Census 2011 26 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Arnavutluk İstatistik Enstitüsü (İngilizce) (1 Ocak 2010 verisi)
  3. ^ "Ethnic composition of Kosovo 2011". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2017. 
  4. ^ "Kosovo Government estimates 2005 -" (PDF). 9 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mayıs 2008. 
  5. ^ "Serbian Government 2003 census -" (PDF). 13 Nisan 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2008. 
  6. ^ "CIA - The World Factbook - Serbia". 2 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2008. 
  7. ^ "Türkiye'deki Kürtlerin sayısı!" 9 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet gazetesi, 6 Haziran 2008.
  8. ^ Makedonya Cumhuriyeti 2002 Nüfus Sayımı, "Tabela 3" 22 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Makedonya Devlet İstatistik Enstitüsü (Makedonca)
  9. ^ Migration and Migration Policy in Greece. 19 Nisan 2010 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi Critical Review and Policy Recommendations. Anna Triandafyllidou. Hellenic Foundation for European and Foreign Policy (ELIAMEP). Data taken from Greek ministry of Interiors. p. 5 "the total number of Albanian citizens residing in Greece, including 185,000 co-ethnics holding special identity cards"
  10. ^ Gialis, Gialis. "Spatial demography of the Balkans: trends and challenges" (PDF). IVth International Conference of Balkans Demography. s. 4. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2010. , Kees, Groenendijk. "The status of quasi-citizenship in EU member states: Why some states have "almost-citizens"" (PDF). University of Edinburgh. ss. 415-416. 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2010. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2016. 
  12. ^ ABD 2000 Yılı Nüfus Sayımı 23 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ABD Sayım Bürosu (İngilizce)
  13. ^ Sırbistan Cumhuriyeti İstatistik Ofisi, 2002 Sırbistan nüfus sayımı 13 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  14. ^ "Hot tvingar kosovoalbaner att flytta". 23 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2008. 
  15. ^ Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Crnoj Gori 2011. godine 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Crna Gora Zavod Za Statistiku (Karadağ İstatistik Kurumu)
  16. ^ statcan.ca Ethnic origins, 2006 counts, for Canada, provinces and territories 23 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Statistics Canada (İngilizce)
  17. ^ 2006 Census of Population and Housing 22 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Avustralya İstatistik Bürosu (İngilizce)
  18. ^ Etnik kökene göre nüfus, Slovenya ("Popis 2002") 6 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Slovenya Cumhuriyeti İstatistik Ofisi (İngilizce)
  19. ^ Gëzim Krasniqi. "Citizenship in an emigrant nation-state: the case of Albania" (PDF). University of Edinburgh. ss. 9-14. 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2012. 
  20. ^ Law, Gwillim (1999). Administrative Subdivisions of Countries (İngilizce). McFarland. ss. 20. ISBN 9781476604473. 
  21. ^ Plasari 2020, ss. 10–11
  22. ^ Riehl 2010, s. 238."Other interesting groups in the context of European migration include the Albanians who from the thirteenth century immigrated to Greece (i.e., the so-called "Arvanites", see Sasse 1998) and to Southern Italy (Calabria, Sicily, cf Breu 2005)."
  23. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Nasse2426 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  24. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Gogonas3 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  25. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Hall2829 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  26. ^ Barančić 2008, s. 551.
    "Možemo reći da svi na neki način pripadamo nekoj vrsti etničke kategorije, a često i više nego jednoj. Kao primjer navodim slučaj zadarskih Arbanasa. Da bismo shvatili Arbanase i problem njihova etnojezičnog (etničkog i jezičnog) identiteta, potrebno je ići u povijest njihova doseljenja koje seže u početak 18. st., tj. točnije: razdoblje od prve seobe 1726., razdoblje druge seobe od 1733., pa sve do 1754. godine koja se smatra završnom godinom njihova doseljenja. Svi su se doselili iz tri sela s područja Skadarskog jezera – Briske, Šestana i Livara. Bježeći od Turaka, kuge i ostalih nevolja, generalni providur Nicola Erizzo II dozvolio im je da se nasele u područje današnjih Arbanasa i Zemunika. Jedan dio stanovništva u Zemuniku se asimilirao s ondašnjim stanovništvom zaboravivši svoj jezik. To su npr. današnji Prenđe, Šestani, Ćurkovići, Paleke itd. Drugi dio stanovništva je nastojao zadržati svoj etnički i jezični identitet tijekom ovih 280 godina. Dana 10. svibnja 2006. godine obilježena je 280. obljetnica njihova dolaska u predgrađe grada Zadra. Nije bilo lako, osobito u samom početku, jer nisu imali svoju crkvu, škole itd., pa je jedini način održavanja njihova identiteta i jezika bio usmenim putem."
    "We can say that all in some way belong to a kind of ethnic category, and often more than one. As an example, I cite the case of Zadar Arbanasi. To understand the problem of the Albanians and their ethnolinguistic (ethnic and linguistic) identity, it is necessary to go into the history of their immigration that goes back to the beginning of the 18th century., etc more precisely: the period from the first migration of 1726, the period of the second migration of 1733, and until 1754, which is considered to be the final year of their immigration. All they moved from three villages from the area of Lake Scutari – Briska, Šestan and Livara. Fleeing from the Ottomans, plague and other troubles, the general provider Nicola Erizzo II allowed them to settle in the area of today's Arbanasa and Zemunik. One part of the population in Zemunik became assimilated with the local population, forgetting their language. These are for example, today's Prenda, Šestani, Ćurkovići, Paleke etc. The second part of the population tried to maintain their ethnic and linguistic identity during these 280 years. On 10 May 2006 marked the 280th anniversary of their arrival in the suburb of Zadar. It was not easy, especially in the beginning, because they did not have their own church, school, etc., and is the only way to maintain their identity and language was verbally."
  27. ^ Novik 2015, ss. 261–262. "Historical Facts. Four villages with Albanian population are located in the Ukraine: Karakurt (Zhovtnevoe) set up in 1811 (Odessa region), Tyushki (Georgievka), Dzhandran (Gammovka) and Taz (Devninskoe) set up in 1862 (Zaporizh’a region). Before migrating to the territory of the Russian empire, Albanians had moved from the south-east of the present day Albania into Bulgaria (Varna region) because of the Osmanli invasion (Державин, 1914, 1926, 1933, 1948, pp. 156–169). Three hundred years later they had moved from Bulgaria to the Russian empire on account of Turkish-Russian opposition in the Balkan Peninsula. Ethnic Albanians also live in Moldova, Odessa and St. Petersburg. Present Day Situation. Nowadays, in the Ukraine and Russia there are an estimated 5000 ethnic Albanians. They live mainly in villages situated in the Odessa and Zaporizh’a regions. The language and many elements of traditional culture are still preserved and maintained in four Albanian villages (Будина, 2000, pp. 239–255; Иванова, 2000, pp. 40–53). From the ethnolinguistic and linguistic point of view these Albanian villages are of particular interest and value since they are excellent examples of a "melting pot" (Иванова, 1995, 1999). Bulgarians and Gagauzes live side by side with Albanians in Karakurt; Russians and Ukrainians share the same space with Albanians in the Azov Sea region. It is worth mentioning that in these multi-lingual environments, the Albanian patois retains original Balkan features."
  28. ^ Vickers 2011, ss. 17–24; Giakoumis 2010, ss. 87–88; Myhill 2006, s. 232; Koti 2010, ss. 16–17; Ramet 1998, ss. 203–204; Skendi 1956, ss. 321–323.
  29. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Clayer isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  30. ^ Malcolm, Noel (2020). Rebels, Believers, Survivors: Studies in the History of the Albanians. Oxford University Press. s. 320. ISBN 978-0-19-259923-0. 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  31. ^ Faroqhi, Suraiya; McGowan, Bruce; Pamuk, Sevket (1997). Halil İnalcık; Donald Quataert (Ed.). An Economic and Social History of the Ottoman Empire. 2. Cambridge University Press. s. 420. ISBN 978-0-521-57455-6. 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  32. ^ Bell, Imogen (2002). Central and South-Eastern Europe 2003 (İngilizce). Psychology Press. s. 66. ISBN 978-1-85743-136-0. 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 


Kaynak hatası: <ref> "lower-alpha" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="lower-alpha"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Tubidy