Charon (uydu)

Charon

New Horizons tarafından görüntülenen gerçek renkleriyle Charon
Keşif
Keşfeden	James W. Christy
Keşif tarihi	22 Haziran 1978
Adlandırmalar
MPC belirtmesi	Pluto I[1]
Adın kaynağı	Kaşifin karısı Charlene ve Χάρων Kharōn
Alternatif adlar	S/1978 P 1
Sıfatlar	Charonian[2][3] Charontian, -ean[4][5] Charonean[6]
Sembol
Yörünge özellikleri [7]
Dönem 22 Kasım 2002 (JD 2452600.5)
Enberi	19.587 km
Enöte	19.595 km
Yarı büyük eksen	19.591,4 km (planetosentrik)[8] 17.181,0 km (barisentrik)
Dış merkezlik	0,0002[8]
Yörünge periyodu	6,3872304 ± 0,0000011 g (6 g, 9 sa, 17 dak, 36,7 ± 0,1 sn)
Ortalama yörünge hızı	0,21 km/sn
Eğiklik	0,080° (Plüton ekvatoruna)[8] 119,591° ± 0,014° (Plüton yörüngesine) 112,783° ± 0,014° (tutuluma)
Çıkış düğümü boylamı	223,046° ± 0,014° (ilkbahar ekinoksuna)
Doğal uydusu	Plüton
Fiziksel özellikler
Görünür büyüklük	16,8[9]
Mutlak parlaklık (H)	1[10]
Açısal çap	55 mili-yaysaniye[11]
Ortalama yarıçap	606,0 ± 0,5 km[12][13] (0,095 Dünya, 0,51 Plüton)
Basıklık	< %0,5[14]
Yüzey alanı	4,6 × 106 km2 (0,0090 Dünya)
Hacim	(9,32 ± 0,14) × 108 km3 (0,00086 Dünya)
Kütle	(1,586 ± 0,015) × 1021 kg[12][13] (2,66 × 10−4 Dünya) (Plüton'un %12,2'si)
Ortalama yoğunluk	1,702 ± 0,017 g/cm3[13]
Yüzey kütle çekimi	0,288 m/sn2
Kurtulma hızı	0,59 km/sn 0,37 mi/sn
Sinodal dönme süresi	eşzamanlı
Albedo	15° güneş evre açısında 0,2 ile 0,5
Sıcaklık	−220 °C (53 K)
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Charon, cüce gezegen Plüton'un bilinen beş doğal uydusunun en büyüğüdür. Ortalama yarıçapı 606 km (377 mi) olan Charon, Plüton, Eris, Haumea, Makemake ve Gonggong'dan sonra bilinen altıncı büyük Neptün ötesi cisimdir.^[15] 1978 yılında James Christy tarafından Washington, DC'deki Amerika Birleşik Devletleri Deniz Gözlemevi'nin Flagstaff İstasyonu'nda (NOFS) çekilen fotoğraf plakaları kullanılarak keşfedildi. Plüton'un diğer uyduları Nix ve Hydra'nın 2005 yılında, Kerberos'un 2011 yılında ve Styx'in ise 2012 yılında keşfinden sonra (134340) Pluto I olarak da tanımlanmaktadır.

Plüton'un yarısı kadar çapa ve sekizde biri kadar kütleye sahip olan Charon, ana gezegenine göre oldukça büyük bir uydudur. Kütleçekimsel etki sonucu Plüton sisteminin ağırlık merkezi Plüton'un dışında yer alır ve bu iki cisim kütleçekim kilidiyle birbirine bağlıdır.

Charon'un kuzey kutbunun kızıl-kahverengi kısmı, yaşamın temel bileşenleri olabilecek organik makromoleküller olan tholinlerden oluşur. Bu tholinler, uydu üzerindeki kriyovolkanik patlamalar ile salınan metan, azot ve ilgili gazlardan üretilmiş^[16][17] veya Plüton'un atmosferinden uydunun yörüngesine doğru 19.000 km (12.000 mi) uzaklığa kadar taşınmış olabilir.^[18]

New Horizons uzay aracı Plüton sistemini ziyaret eden tek sondadır ve 2015 yılında Charon'a 27.000 km (17.000 mi) kadar yaklaşmıştı.

Charon'un geçici adı S/1978 P 1 idi. Yunan mitolojisinde Charon ölüleri kayıkla diğer dünyaya götüren kayıkçıdır ve tanrı Hades ile ya da Roma mitolojisindeki adıyla Plüton ile birlikte anılır.

1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Nomenclature isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Russell isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
3. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bosher isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
4. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bowman isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
5. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Herbert isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
6. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Kontou isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
7. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Buie_2006 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
8. ^ ^{a b c} Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; JPL_Pluto isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; magnitude isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; jewitt1000km isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
11. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ESO isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
12. ^ ^{a b} Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Stern_2015 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
13. ^ ^{a b c} Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Stern_2017 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
14. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Nimmo2017 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
15. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; johnstonsarchive isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
16. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; PHY-20220907 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
17. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NC-20220809 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
18. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NYT-20160914 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)