DDT

Diklorodifeniltrikloroetan

Adlandırmalar
Tercih edilen IUPAC adı 1,1′-(2,2,2-Trikloroetan-1,1-diil)bis(4-klorobenzen)
Diğer adlar Clofenotane
Tanımlayıcılar
CAS numarası	50-29-3
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü
ChEBI	CHEBI:16130
ChEMBL	ChEMBL416898
ChemSpider	2928
ECHA InfoCard	100.000.023
KEGG	D07367
PubChem CID	3036
UNII	CIW5S16655
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID4020375
InChI InChI=1S/C14H9Cl5/c15-11-5-1-9(2-6-11)13(14(17,18)19)10-3-7-12(16)8-4-10/h1-8,13H  Key: YVGGHNCTFXOJCH-UHFFFAOYSA-N  InChI=1/C14H9Cl5/c15-11-5-1-9(2-6-11)13(14(17,18)19)10-3-7-12(16)8-4-10/h1-8,13H Key: YVGGHNCTFXOJCH-UHFFFAOYAJ
SMILES ClC1=CC=C(C(C(Cl)(Cl)Cl)C2=CC=C(C=C2)Cl)C=C1
Özellikler
Kimyasal formül	C14H9Cl5
Molekül kütlesi	354,49 g mol−1
Yoğunluk	0,99 g/cm3
Erime noktası	108,5 °C (227,3 °F; 381,6 K)
Kaynama noktası	260 °C (500 °F; 533 K) (bozunur)
Çözünürlük (su içinde)	25 μg/L (25 °C)[1]
Farmakoloji
ATCvet kodu	QP53AB01 (WHO)
Tehlikeler
İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):
Ana tehlikeler	zehirli, çevreye zararlı, olası kanserojen
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
İşaret sözcüğü	Danger
Tehlike ifadeleri	H301, H350, H372, H410
Önlem ifadeleri	P201, P202, P260, P264, P270, P273, P281, P301+P310, P308+P313, P314, P321, P330, P391, P405, P501
NFPA 704 (yangın karosu)	2 2 0
Parlama noktası	72-77 °C; 162-171 °F; 345-350 K[3]
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	113–800 mg/kg (rat, oral)[1] 250 mg/kg (tavşan, oral) 135 mg/kg (fare, oral) 150 mg/kg (gine domuzu, oral)[2]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen)	TWA 1 mg/m3 [skin]
REL (tavsiye edilen)	Ca TWA 0.5 mg/m3
IDLH (anında tehlike)	500 mg/m3
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

DDT (diklorodifeniltrikloroetan), renksiz, tatsız ve neredeyse kokusuz kristallerdir.^[4] Başlangıçta bir böcek ilacı olarak geliştirildi, çevresel etkileri nedeniyle ünlü oldu. DDT ilk olarak 1874 yılında Avusturyalı kimyager Othmar Zeidler tarafından sentezlendi. DDT'nin böcek öldürücü etkisi, 1939'da İsviçreli kimyager Paul Hermann Müller tarafından keşfedildi. DDT, II. Dünya Savaşı'nın ikinci yarısında böceklerden kaynaklanan hastalıklar olan sıtma ve tifüsün siviller ve askerler arasında yayılmasını sınırlamak için kullanıldı. Müller, 1948'de "DDT'nin birkaç eklembacaklıya karşı bir temas zehiri olarak yüksek etkinliğini keşfettiği için" Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü.^[5]

Kolayca vücut dokusundaki yağlarda çözülür ve gıda zincirinde birikmeye başlar. 1939 yılında keşfedilen DDT, dünyada en yaygın biçimde kullanılan böcek ilacıydı. Balıklar ve kuşlar için çok öldürücü olduğu anlaşıldı. Kuşların yumurtalarının kabuklarını zayıflattığı ve üremelerini sonuçsuz bıraktığı için az kalan birçok türün soyunun tükenmesine yol açacaktı. 1970'li yıllarda ABD ve Avrupa'da yasaklandı. DDT'nin zararlı olduğu Rachel Carson tarafından bulunmuştur. DDT kullanıldığı zamanlar canlıların (insanlar, hayvanlar, bitkiler ve diğer canlılar) büyük bir bölümü hasar görmüştür. DDT çok etkileyici bir ilaçtır ve bütün canlıları öldürebilecek bir etkisi vardır. Bu yüzden kullanımdan kalkmıştır. Ayrıca Türkiye'de de yasaklanmıştır.

1. ^ ^{a b} Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; ATSDRc5 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
2. ^ "DDT". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH). Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
3. ^ NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0174". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
4. ^ DDT and its derivatives, Environmental Health Criteria monograph No. 009, Geneva: World Health Organization, 1979, ISBN 92-4-154069-9
5. ^ "The Nobel Prize in Physiology of Medicine 1948". Nobel Prize Outreach AB. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2007.