Jean-Baptiste Lamarck

Jean-Baptiste Lamarck
Lamarck y. 1802
Doğum	1 Ağustos 1744(1744-08-01) Bazentin, Picardy, Fransa
Ölüm	18 Aralık 1829 (85 yaşında) Paris, Fransa
Tanınma nedeni	Evrim; Kazanılmış özelliklerin kalıtımı; Philosophie zoologique
Kariyeri
Çalıştığı kurum	Fransız Bilimler Akademisi; Muséum national d'Histoire naturelle; Jardin des Plantes
Etkilendikleri	Comte de Buffon
Etkiledikleri	Étienne Geoffroy Saint-Hilaire, William Healey Dall
Yazar alıntısı (botanik)	Lam.
Yazar alıntısı (zooloji)	Lamarck
İmza

Jean-Baptiste Lamarck (asıl adı Jean Baptiste Pierre Antoine de Monet, Chevalier de Lamarck) (1 Ağustos 1744 - 18 Aralık 1829), Fransız doğa bilimci, biyolog, akademisyen ve asker. Evrim konusunda yaptığı kapsamlı çalışmalarla bilinir.^[1]

Lamarck, 1760 yılında babasının ölümünden sonra, Fransız ordusuna katıldı ve Yedi Yıl Savaşları'nda Prusya'ya karşı Fransız ordusunda yer aldı. Savaşa katıldığının ilk yıllarında, başlarındaki üst rütbeli olanların tamamının öldüğü ve bölüktekilerin güvenini kazanmış 17 yaşındaki bir asker olarak bölüğün kumandasını ele aldığı aktarılır. Bu başarısı ve cesareti onu, çatışma sonrasında bölük liderliğine yükseltmiştir.^[2] 1766'da yaralanması sebebiyle ordudan emekli olarak tıp okumaya başlar.^[3] Abisinin onu bu meslekten caydırması sebebiyle botaniğe olan ilgisine daha fazla zaman ayırır. Kısa sürede meşhur Fransız botanikçi Bernard de Jussieu'nun yanında çalışmaya başlar. 1778'de üç ciltlik, botanik araştırmalarını ihtiva eden ve Fransa'da yetişen bitkileri sınıflandırdığı "Flore françoise" eserini yayınlar ve bu sayede 1779'da Fransız Bilimler Akademisi'ne alınır.^[4] 8 Ağustos 1778'de Marie Anne Rosalie Delaporte ile evlenir ve 1781'de 'Kraliyet Botanikçisi' unvanı alır ve ülkenin botanik bahçeleri ve müzelerini dolaşmaya başlar. 1790 yılında, Fransız Devrimi doruğunu yaşarken kraliyet ile bağını kesmek amacıyla adını değiştirir ve Doğal Tarih Müzesi'nin küratörü ve bir omurgasız canlılar profesörü olarak çalışmalarını sürdürür. 1798 yılında Ay'ın Dünya'nın iklimi üzerindeki etkileriyle ilgili bir makale yayınlar.^[5] 1801 yılında omurgasızları evrimsel olarak sınıflandırdığı "Système des animaux sans vertèbres" çalışmasını yayınlar.^[6] 1802'de yayınladığı Hidrojeoloji adındaki bir çalışmasında, "biyoloji" terimini ilk defa modern anlamda kullanır.^{[7][not 1]}

Bitki ve hayvan örneklerinin bilgili uzmanlarının kontrolünde sınıflandırılmasını ileri süren modern müze kolleksiyonculuğu kavramını ilk ortaya atanlardandı. Omurgasızların sistematiği ile ilgilenerek temel organların fonksiyonlarını ve yapısını incelemiş, çeşitli solucanlar ve yumuşakçalar arasındaki yüzeysel benzerliklerin altındaki farkları göstermiştir.

Lamarckizm teorisinde çevrenin, bitkilerin değişmesindeki önemi anlatılır.

1. ^ "Jean-Baptiste Lamarck | Biography, Theory of Evolution, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 28 Temmuz 2023. 23 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
2. ^ Damkaer (2002), p. 117.
3. ^ Packard (1901), p. 15.
4. ^ Langone, John; Stutz, Bruce; Gianopoulos, Andrea (2008) [ilk olarak 2006'da yayınlanmıştır]. Sayıların İcadından Sicim Teorisine: Bilimin 4000 Yıllık Resimli Serüveni. Duygu Akın (çev.). İstanbul: NTV yayınları. s. 263. ISBN 9789756690932. 
5. ^ "Jean-Baptiste Lamarck ve Modifikasyonlar Yoluyla Evrim: Zürafaların Boyunları Nasıl Evrimleşti?". Evrim Ağacı. 14 Ağustos 2011. 2 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024. 
6. ^ "Jean-Baptiste Lamarck (1744-1829)". ucmp.berkeley.edu. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
7. ^ Coleman (1977), pp. 1–2.

Kaynak hatası: <ref> "not" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="not"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)