Kan

Kan, atardamar, toplardamar ve kılcal damarlardan oluşan damar ağının içinde dolaşan; akıcı plazma ve hücrelerden (alyuvar, akyuvar ve kan pulcukları) meydana gelmiş kırmızı renkli hayati sıvıdır.

Kana; latincede hema, kanı inceleyen bilim dalına ise hematoloji denir. Bu sözcükler eski Yunancada kan sözcüğünü karşılayan haimadan türetilmiştir. Kan, kolloit bir madde olup homojen görünse bile, heterojen bir karışımdır. Normal bir erişkinin vücut ağırlığının ortalama 1/13'ünü oluşturmaktadır.

Kan sürekli hareket halinde olan sıvı bir yapıdadır ve kan hücrelerinden oluşur. Bu kan hücreleri, çeşitli şekillerden ve plazmalardan oluşmaktadır. Dış bölümde kalan plazma, kanın hacminin %55'ini oluşturmaktadır.^[1] Plazmanın bazı kaynaklara göre %92'lik kısmı,^[2] bazı kaynaklara göre ise %90'ı^[3] sudan oluşur ve geriye kalan bölümü organik ve inorganik maddeler olan plazma proteinleri, aminoasitler, karbonhidratlar, yağlar, hormonlar, üre, ürik asit, laktik asit, enzimler, antikorlar, sodyum, potasyum, iyot, demir, bikarbonat gibi elementlerden oluşmaktadır. Bunlara NPN bileşikleri de denilir. Plazmanın asıl amacı, kanın dokuların ilgili bölümüne taşınmasını sağlamaktır.^[1] Plazmada bulunan katı maddelerin büyük miktarının proteinlerden oluştuğu da bilinmektedir.^[4] Plazma yalnızca kanın vücutta dolaşmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda, atık ürünlerin de hücrelerden alınmasını sağlar. Plazmanın bileşenleri sürekli olarak yenilenmektedir. Hücrelerin beslenmesine ve atıklarının alınmasına yardımcı olan plazmalar, bağışıklık sistemi hücrelerini de içinde barındırırlar. Kan plazması kendisini 48 saatte bir yenilemektedir.

1. ^ ^{a b} MEB (2012). "Vücut sıvıları, elektrolitleri ve kan modülü" (PDF). Ankara. s. 16. 3 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Mart 2014. 
2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2016. 
3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
4. ^ "Kan Plazması ve Serumun Kompozisyonu" (PDF). mustafaaltinisik. 26 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2014.