Ney | |
---|---|
Diğer adları | Nay |
Türü | Nefesli çalgı |
Hornbostel-Sachs sınıfı | ? |
Yaratıcısı | ? |
Geliştirilmesi | ? |
Çalma aralığı | ? |
İlişkili çalgılar | Tanbur, Bendir, Ud |
Önemli müzisyenler | Niyazi Sayın, Aka Gündüz Kutbay, Sencer Derya, Sadrettin Özçimi, Salih Bilgin |
Üreticiler | ? |
Ney (Fransızca telaffuz: [nɛ̃y], Farsça: نی; diğer dillerde: nai, nye, nay, gagri tuiduk, karghy tuiduk), üflemeli çalgıdır. Kaşgarlı Mahmut, Divân-ı Lügati't-Türk adlı Türk kültür ve dilini anlatan eserinde, sagu denilen, "erler" için düzenlenen, ölüm, erdem ve acıları anlatan törenlerde kullanıldığını aktarmıştır.
"Ney", içi boş tüpü olan her şeyi ifade eden Farsçaya bir kelimedir Farsçaya nâ veya nay (kamış) adını almıştır.[1] Farsçaya toplumunda da üflemeli çalgıların hemen tümü için kullanılan mizmâr sözcüğü (nefes borusu, ses organı anlamında) ney için de kullanılmıştır. Türkçede ise hemen her zaman ney olarak anılmıştır. Romanya'da nayu olarak adlandırılır.
Sümer toplumunda MÖ 5000 yıllarından itibaren kullanıldığı sanılan bu çalgıya ait elimizdeki en eski bulgu, MÖ 3000-2800 yıllarından kalan bugün Amerika'da Philadelphia Üniversitesi Müzesi'nde sergilenen neydir. Çalgının o dönemlerde de dinsel törenlerde kullanıldığı sanılmaktadır.