Back سامسون Arabic سامسون (مدينه فى سامسون) ARZ Samsun AST Samsun Azerbaijani سامسون AZB Самсун Byelorussian Самсун BE-X-OLD Самсун Bulgarian সামসুন Bengali/Bangla Samsun Breton
| Samsun | |
|---|---|
Şehir | |
.png) Üstten itibaren: Samsunum-1 ve sahil yolu, Store 55, Saathane Meydanı, Onur Anıtı, Bandırma Vapuru Müzesi, Atatürk Kültür Merkezi | |
Takma adlar: 19 Mayıs Kenti, Atatürk'ün Şehri, Karadeniz'in Başkenti, Karadeniz'in Mezopotamyası | |
Slogan: Güneşin Doğduğu Şehir[a] | |
Marş: Samsun 19 Mayıs Marşı[b] | |
 Samsun'un idari bölünüşü (tıklanabilir harita) | |
  Samsun  Samsun Samsun (Avrupa)  Samsun Samsun (Asya) .svg) Samsun Samsun (Dünya) | |
Koordinatlar: 41°16′44″N 36°20′13″E / 41.27900°K 36.33700°D | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Samsun |
| İlk yerleşim | MÖ 60.000 |
| Kentleşme | MÖ 5000 |
| Mevcut sınırlar | 1923 |
| İdare | |
| • Tür | Belediye başkanı-meclis |
| • Organ | |
| • Başkan | Halit Doğan (AK Parti) |
| Rakım | 20 m |
| En yüksek nokta | 2.062 m (6.765 ft) |
| En alçak nokta | 0 m (0 ft) |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 55XXX |
| Alan kodu | 362 |
| ISO 3166 kodu | TR-55 |
| Plaka kodu | 55 |
| İklim | Cfa |
| GSYİH (nominal) | 2021 |
| • Toplam | ₺74.829.615 (19.) |
| • Kişi başı | ₺54.873 (34.) |
| İGE (2021) |  0.809yüksek · 8.[c] |
Resmî siteler | |
Samsun, Samsun ilinin merkezi olan şehirdir. Karadeniz Bölgesi'ndeki Orta Karadeniz Bölümü'nde, Türkiye coğrafyasının en kuzeyinde merkezî bir noktada yer alır. Karadeniz Bölgesi'nin eğitim, sağlık, sanayi, ticaret, ulaşım ve ekonomi açılarından en gelişmiş şehri olan Samsun kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerden biridir.
Yerleşim geçmişi MÖ 60.000 yılına dek uzanan Samsun'da varlığı bilinen en eski halk MÖ 12. yüzyıla kadar burada bulunan Kaşkalardır. Kaşkaların ardından Hitit dönemini yaşayan şehir, MÖ 1182 ile MÖ 546 yılları arasında birkaç kez el değiştirmiş ve devamında Pers hâkimiyetine girmiştir. Perslerin ardından Makedonya, Pontus, Roma, Bizans egemenliği gören Samsun, bunların ardından bir Ceneviz kolonisi hâline gelmiştir. Bu dönemde Dânişmendliler Beyliği tarafından kuşatılan şehir alınamamış ve şehrin hemen yanına "Müslüman Samsun" adıyla bilinen yeni bir şehir kurulmuştur. I. Mehmed dönemine dek iki Samsun şehri de varlığını sürdürmüş, bu dönemde her iki şehir de Osmanlı Devleti topraklarına katılarak birleştirilmiştir. 1422-1428 yılları arasında Kubadoğulları eline geçen Samsun, 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin ilânına dek Osmanlı hakimiyetinde kalmıştır. Türkiye'nin kurulmasına dek uzanan 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışıyla başlayan sürecin başlangıç durağı olması nedeniyle özel bir konumu bulunan Samsun 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı'na ev sahipliği yapmaktadır. Buna izafeten resmî mahiyete sahip "Güneşin Doğduğu Şehir" sloganıyla tanıtılmakta, Samsun 19 Mayıs Marşı ise Samsun'un resmî marşı mahiyeti taşımaktadır. Öte yandan "Karadeniz'in Başkenti" ve "Atatürk'ün Şehri" olarak da anılmaktadır.
Cumhuriyetin ilk yıllarında ekonomisi tarım ve hayvancılık temelli olan ilin topraklarının %47'si hâlen tarım amaçlı kullanılsa da günümüzde ekonomik etkinlik büyük oranda ticaret ve sanayiye dayalı olup tarım ve hayvancılığın ağırlığı giderek azalmaktadır. Karayollarıyla Karadeniz Bölgesi'ni İç Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi'ne bağlayan Samsun aynı zamanda bir liman şehri ve geniş hinterlandı ile bir lojistik noktasıdır. Samsun ve civarındaki kamu ile özel sektör yatırımları zaman içerisinde başka illerden nüfus göçünü teşvik etmiş olup 1927 yılındaki cumhuriyet döneminin ilk nüfus sayımından günümüze nüfusu %394 oranında artmıştır. Aldığı göçler nedeniyle karmaşık bir folklorik yapısı bulunan Samsun'da dil, halk oyunu ve yemek gibi halk kültürüne dair alanlarda bu yapısı hissedilmektedir. Şehir siyasi açıdan muhafazakârdır ve ağırlıklı olarak sağ partilere oy verilmektedir.
Denizyolu, havayolu ve karayoluyla ulaşımın mümkün olduğu Samsun'a Samsun-Kalın demiryolu üzerinde yer alan yedi ilden ulaşım sağlanabilmektedir. Genellikle ticari amaçlarla ve karayolu aktarması için kullanılan denizyolunun haricinde gelişkin bir karayolu ağının bulunduğu il, dört farklı devlet yolu ile tüm Türkiye'ye ve Avrupa'ya bağlanmaktadır. Havayolu taşımacılığında ise Ankara, İstanbul, İzmir ve Antalya'nın yanı sıra dönemsel olarak Almanya, Avusturya ve Kuveyt'in toplam sekiz şehrine direkt uçuş gerçekleştirilmektedir.
- ^ Özmen Yılmaz, Demet (2009). Sermaye Birikimi Sürecinde "Arayış Mekânları": Samsun Örneği (doktora). İstanbul: Marmara Üniversitesi. s. 201.
- ^ "OMÜ'den" (PDF). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Haber Bülteni, 52. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Ocak-Şubat-Mart 2012. s. 42. 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2019.
- ^ Samsun Kent Müzesi. Samsun şehrinin marka sesi ve resmî marşı. İlkadım, Samsun: B1 Sözlü Tarih.
- ^ "Subnational HDI". Global Data Lab (İngilizce). Radboud Universiteit Institute for Management Research. 10 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.