Windows XP

Microsoft Windows XP

Geliştirici(ler)	Microsoft
İşletim sistemi ailesi	Microsoft Windows
Üretime hazır olduğu tarih	24 Ağustos 2001 (22 yıl önce) (2001-08-24)[1]
Genel dağıtım	25 Ekim 2001 (22 yıl önce) (2001-10-25)[1]
Son kararlı sürümü	Service Pack 3 (5.1.2600.5512) (21 Nisan 2008 (16 yıl önce) (2008-04-21)[2])
Kaynak türü	Kapalı kaynak
Lisans	Özel mülk yazılım
Çekirdek türü	Hibrit (NT)
Güncelleme yöntemi	Windows Update Windows Server Update Services (WSUS) System Center Configuration Manager (SCCM)
Platform desteği	IA-32, x86-64 ve Itanium
Öncülü	Windows 2000 (1999) Windows Me (2000)
Ardılı	Windows Vista (2006)
Kullanıcı alanı	Windows API, NTVDM, SFU
Genel destek 14 Nisan 2009'da sona erdi[3] Genişletilmiş destek 8 Nisan 2014'te sona erdi[3] Daha sonra bazı güvenlik güncelleştirmeleri yayınlandı

Windows XP, Microsoft tarafından geliştirilen Windows NT işletim sistemi ailesinin önemli bir sürümüdür. Hem profesyonel kullanıcılar için geliştirilen Windows 2000'in, hem de genel kullanıcılar için geliştirilen Windows Me'nin doğrudan ardılıydı. 25 Ekim 2001'de başlayan perakende satışlarla 24 Ağustos 2001'de üretime sunuldu.

Windows XP'nin geliştirilmesi, 1990'ların sonunda, özellikle genel tüketici kullanımı için tasarlanmış Windows NT çekirdeği üzerine kurulu bir işletim sistemi olan "Neptune" olarak başladı. Windows 2000'in güncelleştirilmiş bir sürümü de başlangıçta iş piyasası için planlanmıştı; ancak Ocak 2000'de, her iki proje de hem tüketici hem de iş pazarları için tek bir işletim sistemi platformu olarak hizmet edecek olan "Whistler" kod adlı tek bir işletim sistemi lehine rafa kaldırıldı. Bu nedenle Windows XP, Windows 95 çekirdeğine ve MS-DOS'a dayanmayan ilk Windows tüketici sürümüydü.^[4]

Piyasaya sürülmesinden sonra Windows XP, eleştirmenler tarafından artan performans ve kararlılık (özellikle Windows Me ile karşılaştırıldığında), daha sezgisel bir kullanıcı arayüzü, gelişmiş donanım desteği ve genişletilmiş multimedya yetenekleri konusunda olumlu eleştiriler aldı. Ancak, bazı incelemeciler yeni lisanslama modeli ve ürün etkinleştirme sistemi konusunda endişeliydi.^[5] Windows XP ve Windows Server 2003'ün yerini sırasıyla Ocak 2007 ve Şubat 2008'de piyasaya sürülen Windows Vista ve Windows Server 2008 almıştır.

Bir dizinin parçası
Windows XP
Yeni özellikler Kaldırılan özellikler Edisyonlar (Pro x64, Media Center, Fundamentals)
Sunucu işletim sistemleri
Windows Server 2003
Mobil işletim sistemleri
Windows Mobile 5.0
İlgili
Internet Explorer 6
g t d

Windows XP için genel destek 14 Nisan 2009'da, genişletilmiş destek ise 8 Nisan 2014'te sona erdi.^[3] Böylece işletim sistemi, daha fazla destek ve güvenlik güncellemesi almayı durdurdu.^[6] Windows XP Professional tabanlı Windows Embedded POSReady 2009 ise Nisan 2019'a kadar güvenlik güncellemeleri aldı. Güncelleştirmeleri Windows XP'nin diğer sürümlerine uygulamak için resmi olmayan yöntemler kullanıma sunuldu. Microsoft, uyumsuzluk sorunlarını öne sürerek bu uygulamayı resmi olarak caydırdı.^[7]

Mayıs 2022 itibarıyla, Windows PC'lerin %0,44'ü^[8] (tüm kıtalarda pay %1'in altındadır) Windows XP çalıştırmaktadır. Windows XP, bilgisayarların %50-60'ından fazlasının kullandığı Ermenistan gibi birçok ülkede hala çok yaygındır.^[9]

1. ^ ^{a b} "An Inside Look at the Months-long Process of Getting Windows XP Ready for Release to Manufacturing | Stories". Microsoft Stories. Microsoft. 24 Ağustos 2001. 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2018. 
2. ^ Kelly, Gordon (16 Nisan 2008). "Windows XP SP3 Release Date(s) Confirmed". Trusted Reviews. Trusted Reviews. 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2018. 
3. ^ ^{a b c} "Microsoft Product Lifecycle Search: Windows XP". Microsoft Support. Microsoft. 20 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2012. 
4. ^ Coursey, David (October 25, 2001). "The 10 top things you MUST know about Win XP". ZDNet. CNET Networks. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: July 22, 2008. 
5. ^ Lake, Matt (3 Eylül 2001). "Windows XP". CNET Review. 19 Kasım 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2014. 
6. ^ "Windows XP ömrünü doldurdu, peki Windows XP'de güvenlik için ne yapmalı?". Hürriyet. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2021. 
7. ^ Seltzer, Larry (26 Mayıs 2014). "Registry hack enables continued updates for Windows XP". ZDNet. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021. [UPDATE:] Late Monday we received a statement from a Microsoft spokesperson: We recently became aware of a hack that purportedly aims to provide security updates to Windows XP customers. The security updates that could be installed are intended for Windows Embedded and Windows Server 2003 customers and do not fully protect Windows XP customers. Windows XP customers also run a significant risk of functionality issues with their machines if they install these updates, as they are not tested against Windows XP. The best way for Windows XP customers to protect their systems is to upgrade to a more modern operating system, like Windows 7 or Windows 8.1. 
8. ^ "Desktop Windows Version Market Share Worldwide | StatCounter Global Stats". gs.statcounter.com (İngilizce). Statcounter. 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2021. 
9. ^ "Desktop Windows Version Market Share Armenia". StatCounter Global Stats (İngilizce). 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.