Turkman tili

Turkman tili
Milliy nomi	Türkmençe, Türkmen dili, Түркменче, Түркмен дили, تورکمن ﺗﻴﻠی,تورکمنچه
Mamlakatlar	Afgʻoniston[1], Eron[2], Turkmaniston[3], Tojikiston[4], Oʻzbekiston[5] va Pokiston[6]
Rasmiylik holati	Turkmaniston
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni	6 563 000[7]
Turkumlanishi
Turkum	Yevroosiyo tillari
Til oilasi	Oltoy tillari Turkiy tarmoq Oʻgʻuz guruhi
Alifbosi	lotin, kirill, arab
Til kodlari
ISO 639-1	tk
ISO 639-2	tuk
ISO 639-3	tuk

Turkman tili — turkiy tillardan biri. Asosan, Turkmanistonda, shuningdek, Oʻzbekiston, Tojikiston, Qozogʻiston respublikalarining ayrim tumanlarida, Rossiya Federatsiyasining Stavropol oʻlkasida, Afgʻoniston, Turkiya, Eron va boshqa mamlakatlarda tarqalgan. Turkmanistonning rasmiy tili. O‘tgan asr oxirlarida soʻzlashuvchilarning umumiy soni 7,5 mln. (jumladan, Turkmanistonda 5 mln.dan ortiq, Oʻzbekistonda 220 ming, Afgʻonistonda 1 mln, Eronda 1 mln. ga yaqin) kishidan iborat boʻlgan. Asosiy lahjalari: taka, yovmut, ersari, goʻklan, sariq, salir, chovdur va boshqalar. Stavropoldagi Turkman tili lahjasi truxmen tili deb ataladi.

Turkman tili gʻarbiy oʻgʻuz qabila (urugʻ) tillari negizida shakllangan, lekin rivojlanish jarayonida qipchoq guruhidagi turkiy tillarga xos xususiyatlarga ham ega boʻlgan. Turkman tilining asosiy oʻziga xos belgilari: birlamchi (qad.) choʻziq unlilarning mavjudligi, tishlararo talaffuz qilinadigan s va z undoshlarining (boshqa turkiy tillardagi odatiy s va z oʻrniga) mavjudligi, lab undoshlari garmoniyasining rivojlanganligi; kelasi zamon gumon feʼli inkor shaklining r tugallanmali variantining (boshqa turkiy tillar uchun umumiy boʻlgan mayl shakli bilan birga) qoʻllanishi va boshqalar. Leksikasida arab, fors, rus tillaridan oʻzlashgan soʻzlar uchraydi.

Eski adabiy turkman tili, asosan, sheʼriyat tili hisoblangan. Hozirgi adabiy turkman tili esa XX asrning 20-yillaridan turkman lahjalarining taka lahjasi negizida birlashuvi natijasida shakllangan. 1928-yilgacha arab, 1929—40-yillarda lotin, 1940— 90-yillarda rus grafikasiga asoslangan yozuvdan foydalanilgan. 1991-yildan yana lotin grafikasi asosidagi yozuv joriy etildi.

Turkman tili' (Lotin alifbosida: türkmen dili, Kriill alifbosida: Түркмен дили, ISO 639-1: tk, ISO 639-2: tuk) — Turkmanistonning milliy tili. Bu tilda Turkmanistonning oʻzida taxminan 3430000 kishi gaplashadi. Turkman tilida so‘zlashuvchilarni quyidagi jadvaldan koʻrishingiz mumkin:

1. ↑ (unspecified title)
2. ↑ (unspecified title)
3. ↑ (unspecified title)
4. ↑ (unspecified title)
5. ↑ (unspecified title)
6. ↑ (unspecified title)
7. ↑ ^{7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5} Ethnologue: Languages of the World, Sixteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online: Report for language code: tuk