Back Oliver Cromwell Afrikaans ኦሊቨር ክሮምዌል Amharic أوليفر كرومويل Arabic اوليفر كرومويل ARZ Oliver Cromwell AST Oliver Kromvel Azerbaijani Олівер Кромвель Byelorussian Олівэр Кромўэл BE-X-OLD Оливър Кромуел Bulgarian Oliver Cromwell Breton
 | Bài viết này có nhiều vấn đề. Xin vui lòng giúp đỡ cải thiện nó hoặc thảo luận về những vấn đề này trên trang thảo luận.
|
Oliver Cromwell | |
|---|---|
 Bức chân dung Cromwell năm 1656 do Samuel Cooper | |
Chức vụ | |
| Nhiệm kỳ | 16 tháng 12 năm 1653 – 3 tháng 9 năm 1658 |
| Tiền nhiệm | Hội đồng nhà nước |
| Kế nhiệm | Richard Cromwell |
| Nhiệm kỳ | 20 tháng 2 năm 1640 – 30 tháng 1 năm 1649 |
| Tiền nhiệm | Thomas Purchase |
| Nhiệm kỳ | 31 tháng 1 năm 1628 – 2 tháng 3 năm 1629 |
| Tiền nhiệm | Arthur Mainwaring |
Thông tin cá nhân | |
| Quốc tịch | Anh |
| Sinh | 25 tháng 4 năm 1599 Huntingdon, Huntingdonshire, Vương quốc Anh |
| Mất | 3 tháng 9 năm 1658 (59 tuổi) Cung điện Whitehall, Luân Đôn, Bảo hộ công |
| Nghề nghiệp | Nông dân, nghị sĩ, chỉ huy quân sự |
| Cha mẹ |
|
| Con cái |
|
| Alma mater | Sidney Sussex College, Cambridge |
| Chữ ký | .png) |
Phục vụ trong lực lượng vũ trang | |
| Thuộc | Roundhead |
| Phục vụ |
|
| Năm tại ngũ | 1643–1651 |
| Cấp bậc |
|
| Chỉ huy |
|
| Tham chiến | Nội chiến Anh (1642–1651): |
| Danh hiệu Vương thất của Oliver Cromwell, Bảo hộ công của Khối thịnh vượng chung | |
|
| |
| Cách đề cập | Điện hạ |
|---|---|
| Cách xưng hô | Your Highness |
| Cách thay thế | Ngài |
Oliver Cromwell (25 tháng 4 năm 1599 - 3 tháng 9 năm 1658, có tên phiên âm tiếng Việt là Ô-li-vơ Crôm-oen) là một nhà lãnh đạo chính trị và quân sự người Anh, người đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập nền cộng hòa ở Anh và sau đó là Huân tước bảo hộ của Anh, Scotland và Ireland. Ông là một trong những chỉ huy của lực lượng quân đội mới đánh bại những người bảo hoàng trong cuộc nội chiến Anh. Sau khi vua Charles I của Anh bị xử tử năm 1649, Cromwell chinh phục Ireland và Scotland rồi cai trị với tư cách bảo hộ công từ năm 1653 cho tới khi ông qua đời năm 1658.
Cromwell sinh ra trong một gia đình quý tộc nhỏ và cuộc đời ông hoàn toàn mờ nhạt cho tới đầu những năm 40 tuổi. Có lúc ông sống như một điền chủ nhỏ, rồi sau đó khấm khá hơn nhờ khoản thừa kế từ một người bác. Cũng vào những năm 40 tuổi, Cromwell cải đạo sang Thanh giáo. Ông được bầu vào hội đồng dân biểu ở Cambridge rồi tham gia cuộc nội chiến Anh bên phe những người nghị viên.
Là một chiến binh can đảm (biệt danh "Sắt thép"), ông bắt đầu được biết tới sau khi chỉ huy một đội kỵ binh chống lại toàn bộ quân đội hoàng gia. Cromwell là người thứ ba ký vào lệnh xử tử hình Charles I vào năm 1649 và là thành viên của nghị viện Rump từ 1649 đến 1653. Ông được giao chỉ huy chiến dịch đánh Scotland trong các năm 1650-1651. Ngày 20 tháng 4 năm 1653, Cromwell giải tán nghị viện Rump bằng vũ lực rồi thành lập nghị viện Barebone trước khi trở thành Huân tước bảo hộ của Anh, Scotland và Ireland vào ngày 16 tháng 12 năm 1653 cho tới khi ông qua đời. Khi những người bảo hoàng trở lại nắm quyền vào năm 1660, xác ông bị đào lên, bị treo và bị chặt đầu.
Cromwell là một nhân vật gây rất nhiều tranh cãi trong lịch sử nước Anh. Với những sử gia như David Hume hay Christopher Hill, ông là tên độc tài phạm tội giết vua, nhưng với những người khác như Thomas Carlyle hay Samuel Rawson Gardiner, ông là người anh hùng của tự do và dân chủ. Ở Anh, Cromwell được chọn vào danh sách 10 người vĩ đại nhất nước Anh mọi thời đại trong một cuộc bình chọn của BBC năm 2002.[1] Những biện pháp của ông đối phó với người Thiên chúa giáo ở Ireland bị nhiều sử gia coi là rất gần với tội ác diệt chủng,[2] và ở chính Ireland cho tới tận bây giờ, người ta vẫn rất căm thù Cromwell.[3][4]
- ^ BBC NEWS | Entertainment | TV and Radio | Ten greatest Britons chosen
- ^ genocidal or near-genocidal:
- Breton Albert (ed). 1995, Nationalism and Rationality, Cambridge University Press, Chapter Regulating nations and ethnic communities by Brendam O'Leary and John McGarry p 248. "Oliver Cromwell offered the Irish Catholics a choice between genocide and forced mass population transfer. They could go 'To Hell or to Connaught!'"
- Coogan Tim-Pat,. 2002. The Troubles: Ireland's Ordeal and the Search for Peace. ISBN 978-0-312-29418-2. Page 6. "The massacres by Catholics of Protestants, which occurred in the religious wars of the 1640s, were magnified for propagandist purposes to justify Cromwell's subsequent genocide."
- Ellis, Peter Berresford. 2002. Eyewitness to Irish History. John Wiley & Sons Inc. Page 108. ISBN 978-0471266334. "It was to be the justification for Cromwell's genocidal campaign and settlement."
- Levene Mark, 2005, Genocide in the Age of the Nation-State, I.B.Tauris: London: "Considered overall, an Irish population collapse from 1.5 or possibly over 2 million inhabitants at the onset of the Irish wars in 1641, to no more than 850.000 eleven years later represents an absolutely devastating demographic catastrophe. Undoubted the largest proportion of this massive death toll did not arise from direct massacre but from hunger and then bubonic plagues, especially from the outbreak between 1649 and 1652. Even so, the relationship to the worst years of the fighting is all too apparent.
[The Act of Settlement of Ireland], and the parliamentary legislation which succeeded it the following year, is the nearest thing on paper in the English, and more broadly British, domestic record, to a programme of state-sanctioned and systematic ethnic cleansing of another people. The fact that it did not include 'total' genocide in its remit, or that it failed to put into practice the vast majority of its proposed expulsions, ultimately, however, says less about the lethal determination of its makers and more about the political, structural and financial weakness of the early modern English state. For instance, though the Act begins rather ominously by claiming that it was not its intention to extirpate the whole Irish nation, it then goes on to list five categories of people who, as participators in or alleged supporters of the 1641 rebellion and its aftermath, would automatically be forfeit of their lives. It has been suggested that as many as 100.000 people would have been liable under these headings. A further five categories - by implication an even larger body of 'passive' supporters of the rebellion - were to be spared their lives but not their property." - Levene, Mark. 2005. Genocide in the Age of the Nation State: Volume 2. Page 55, 56 & 57. A sample quote describes the Cromwellian campaign and settlement as "a conscious attempt to reduce a distinct ethnic population". ISBN 978-1845110574
- Levene, Mark and Roberts Penny. 1999, The Massacre in History, Berghahn Books: Oxford: "Further evidence for a massacre-ridden civil war in Ireland appears to come from population figures. Though military and civilian deaths from civil war were not light in England or in Scotland, in neither country did war inflict a clear drop in population level. It was otherwise in Ireland. Up to 1641 the population had risen steadily: one million in 1500, 1.4 in 1600, 2.1 in 1641; but then there occurred a sharp fall so that numbers stood at 1.7 million by 1672. After this, renewed growth took the population to 2.2 million in 1687, and 2.8 in 1712. By far the greater part of this massive decline - some four hundred thousand people or 19 percent of the 1641 population - took place in the 1640s and 1650, and was the direct or indirect result of over a decade of warfare. Ireland's civil war death toll is comparable to the devastation suffered during the Second World War by countries such as the Soviet Union, Poland, or Yugoslavia, and suggests that the war-time massacres which so contributed to these horrific modern figures, also occurred in mid-seventeenth-century Ireland."
- Lutz,James M and Lutz Brenda J, 2004. Global Terrorism, Routledge, London, p.193: "The draconian laws applied by Oliver Cromwell in Ireland were an early version of ethnic cleansing. The Catholic Irish were to be expelled to the northwestern areas of the island. Relocation rather than extermination was the goal."
- O'Leary, Brendan, Callaghy Thomas M., Ian S. Lustick, 2001, Right-Sizing the State: The Politics of Moving Borders, Oxford University Press: "Ethnic expulsion is a right-peopling strategy, the intended, direct or indirect, forcible movement by state officials, or sanctioned paramilitaries, of the whole or part of a community from its current homeland, usually beyond the sovereign borders of the state. A population can also be forcibly 'repatriated', or pushed back towards its alleged 'homeland', as happened to blacks during the high tide of apartheid in South Africa. We may distinguish two paradigm forms: creating 'Serbian exiles', that is coerced transfers within a state or empire, and 'creating refugees', that is, the expulsion of populations beyond the sovereign border. Examples of the former include the treatment of indigenous peoples throughout the world; the Irish Catholics moved by Oliver Cromwell to Connaught during 1649-50 and after; and national minorities within the Soviet Union."
- Stewart, Frances. War and Underdevelopment: Economic and Social Consequences of Conflict v. 1, (Queen Elizabeth House Series in Development Studies), Oxford University Press. 2000. "Faced with the prospect of an Irish alliance with Charles II, Cromwell carried out a series of massacres to subdue the Irish. Then, once Cromwell had returned to England, the English Commissary, General Henry Ireton, adopted a deliberate policy of crop burning and starvation, which was responsible for the majority of an estimated 600.000 deaths out of a total Irish population of 1.400.000."
- Ethnic Cleansing of Ireland, International Institute of Social History Website (Based in the Netherlands), "Roman Catholic Irish were subdued to ethnic cleansing policy by Oliver Cromwell. After his suppression of a rebellion against the English in 1649 he ordered that the Irish were allowed to live west of the Shannon river only. During guerrilla warfare that followed thousands of Irish died or were sold as slaves to America. Cromwell had promised Irish land to the business investors and soldiers who had helped him perform his expeditions. The 'Act for the Attainder of the Rebels in Ireland' of ngày 17 tháng 9 năm 1656 is part of this programme. The land of rebels is attained and 'rebels' are defined in such a way that all Catholics match. By the end of 1656 four fifths of the Irish land was in Protestant hands."
- ^ "Of all these doings in Cromwell's Irish Chapter, each of us may say what he will. Yet to everyone it will at least be intelligible how his name came to be hated in the tenacious heart of Ireland". John Morley, Biography of Oliver Cromwell. Page 298. 1900 and 2001. ISBN 978-1421267074.; "Cromwell is still a hate figure in Ireland today because of the brutal effectiveness of his campaigns in Ireland. Of course, his victories in Ireland made him a hero in Protestant England." [1] Lưu trữ 2007-09-28 tại Wayback Machine British National Archives web site. Truy cập March 2007; [2] Lưu trữ 2004-12-11 tại Wayback MachineFrom a history site dedicated to the English Civil War. "... making Cromwell's name into one of the most hated in Irish history". Truy cập March 2007. Site currently offline. WayBack Machine holds archive here
- ^ ; From the Channel 4 History site
- [3] "Cromwell's name has always been execrated by Irish Catholics for the massacre at Drogheda. He is also hated for the transplanting of Protestant settlers to Ireland, a policy established in the reign of Elizabeth I." Accessed March 2007.