Back Pol Pot Afrikaans Pol Pot AN पोल पॉट ANP بول بوت Arabic بول بوت ARZ Pol Pot AST पोल पट AWA Pol Pot Azerbaijani Pol Pot BCL Пол Пот Byelorussian
Pol Pot | |
|---|---|
ប៉ុល ពត | |
 Chân dung Pol Pot không rõ ngày tháng | |
 Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Campuchia | |
| Nhiệm kỳ 22 tháng 2 năm 1963 – 6 tháng 12 năm 1981 | |
| Cấp phó | Nuon Chea |
| Tiền nhiệm | Tou Samouth (1962) |
| Kế nhiệm | Bãi bỏ (đảng giải thể) |
.svg){kind=small} Thủ tướng Campuchia Dân chủ | |
| Nhiệm kỳ 25 tháng 10 năm 1976 – 7 tháng 1 năm 1979 | |
| Chủ tịch nước | Khieu Samphan |
| Phó Thủ tướng | |
| Tiền nhiệm | Nuon Chea (thay quyền) |
| Kế nhiệm | Pen Sovan (1981) |
| Nhiệm kỳ 14 tháng 4 năm 1976 – 27 tháng 9 năm 1976 | |
| Chủ tịch nước | Khieu Samphan |
| Phó Thủ tướng | |
| Tiền nhiệm | Khieu Samphan (thay quyền) |
| Kế nhiệm | Nuon Chea (thay quyền) |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | Saloth Sâr 19 tháng 5 năm 1925 Prek Sbauv, Kampong Thom, Campuchia, Liên bang Đông Dương |
| Mất | 15 tháng 4 năm 1998 (72 tuổi) Choam, Trapeang Prei, Anlong Veng, Oddar Meanchey, Campuchia 14°21′14″B 104°07′17″Đ / 14,353862°B 104,121282°Đ |
| Nơi an nghỉ | Choam, Trapeang Prei, Anlong Veng, Oddar Meanchey, Campuchia 14°20′34″B 104°03′29″Đ / 14,34291°B 104,057948°Đ |
| Đảng chính trị |
|
| Đảng khác | Đảng Cộng sản Pháp (thập niên 1950) |
| Phối ngẫu |
|
| Con cái | Sar Patchata[1] |
| Giáo dục | EFREI (không văn bằng) |
| Chữ ký |  |
| Phục vụ trong quân đội | |
| Thuộc | |
| Phục vụ | Quân đội Cách mạng Campuchia |
| Năm tại ngũ | 1963–1997 |
| Cấp bậc | Tướng |
| Tham chiến | |
Pol Pot[a] (tên khai sinh: Saloth Sâr;[b] 19 tháng 5 năm 1925 – 15 tháng 4 năm 1998) là một nhà cách mạng và chính khách người Khmer, từng phục vụ chính thể Campuchia Dân chủ trên cương vị Thủ tướng giai đoạn 1976–1979. Với ý thức hệ cộng sản và Khmer dân tộc vị chủng chủ nghĩa, ông là một trong những thủ lĩnh cốt cán của phong trào Khmer Đỏ (1963–1997), theo đó giữ cương vị Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Campuchia giai đoạn 1963–1981. Trong thời kỳ Pol Pot cầm quyền, nhà nước do ông lập ra đã thực hiện cuộc diệt chủng Campuchia chống lại đồng bào của mình.
Sinh thành trong một gia đình nông dân khá giả ở Prek Sbauv, Campuchia thuộc Pháp, Pol Pot đã học tập tại nhiều ngôi trường tinh hoa của Campuchia lúc bấy giờ. Sau khi sang Paris du học vào thập niên 1940, ông gia nhập Đảng Cộng sản Pháp. Trở về quê nhà vào năm 1953, ông được kết nạp vào tổ chức Khmer Issarak thân Việt Minh rồi tham gia du kích chống chính phủ mới độc lập của vua Norodom Sihanouk. Sau cuộc thoái lui của lực lượng cán binh cánh tả Khmer Issarak về lãnh thổ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào năm 1954, Pol Pot đi Phnom Penh, hành nghề giáo viên ở đây nhưng vẫn giữ liên lạc với phong trào Marx-Lenin ở Campuchia. Năm 1959, ông giúp thành lập Đảng Lao động Campuchia, sau đổi tên thành Đảng Cộng sản Campuchia. Để lánh nạn đàn áp của chính quyền quân chủ, năm 1962 ông rút vào rừng hoạt động và trở thành lãnh tụ của Đảng vào năm 1963. Năm 1968, Pol Pot phát động lại cuộc kháng chiến chống Sihanouk. Sau khi Lon Nol đảo chính Sihanouk vào năm 1970, Pol Pot quyết định liên minh với vị phế vương để chống lại chính phủ mới thân Hoa Kỳ. Lợi dụng sự giúp đỡ từ phía Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam, lực lượng Khmer Đỏ của Pol Pot đã tiến đánh và kiểm soát toàn bộ Campuchia vào năm 1975.
Sau khi lên cầm quyền, Pol Pot lập ra nhà nước đơn đảng Campuchia Dân chủ. Nhằm kiến thiết một xã hội xã hội chủ nghĩa nông nghiệp mà theo ông là sẽ mở đường tiến lên xã hội cộng sản, chính quyền Pol Pot đã di dời cưỡng chế cư dân thành thị về nông thôn và thúc ép họ làm việc trong các nông trang tập thể. Theo đuổi chủ nghĩa cào bằng tuyệt đối, Khmer Đỏ bãi bỏ tiền và bắt buộc công dân phải mặc cùng một bộ đồng phục bà ba đen. Các vụ giết hại đối thủ chính trị, cộng thêm nạn suy dinh dưỡng lan rộng và tình trạng y tế tồi tệ, đã gây ra cái chết cho khoảng 1,5–2 triệu công dân của Campuchia, sự kiện mà về sau được gọi là Diệt chủng Campuchia. Bên cạnh đó, các cuộc thanh trừng liên tiếp nội bộ Đảng Cộng sản đã sinh ra nhiều thành phần bất mãn với Pol Pot; tới năm 1978 binh lính Campuchia đã nổi dậy ở phía đông. Sau nhiều năm đụng độ ở biên giới, vào tháng 12 năm 1978, quân đội của nước Việt Nam mới thống nhất tiến công vào Campuchia, đánh đổ chính quyền Pol Pot và thiết lập chính phủ đối lập vào năm 1979. Tàn quân Khmer Đỏ rút về vùng biên giới giáp ranh Thái Lan, tiếp tục kháng chiến. Vì sức khỏe sụt giảm những năm cuối đời, Pol Pot rút khỏi các vị trí trong chính quyền. Năm 1998, ông qua đời dưới sự quản thúc tại gia của tư lệnh Khmer Đỏ Ta Mok.
Là nhân vật gây chia rẽ trong phong trào cộng sản quốc tế, nhiều người cho rằng Pol Pot đã lệch lạc khỏi tư tưởng Marx-Lenin chính thống. Tại thời kỳ đỉnh điểm của Chiến tranh Lạnh, Trung Quốc và Hoa Kỳ đã hậu thuẫn chế độ Khmer Đỏ nhằm ngăn ngừa ảnh hưởng của Liên Xô ở Đông Nam Á. Pol Pot bị chỉ trích kịch liệt trên trường quốc tế vì trách nhiệm trong cuộc diệt chủng Campuchia, đồng thời ông cũng bị phê phán là một nhà độc tài toàn trị, người đã phạm phải tội ác chống lại loài người.
- ^ “Pol Pot's daughter weds”. The Phnom Penh Post. 17 tháng 3 năm 2014. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 8 năm 2014. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2014.
Lỗi chú thích: Đã tìm thấy thẻ <ref> với tên nhóm “lower-alpha”, nhưng không tìm thấy thẻ tương ứng <references group="lower-alpha"/> tương ứng