Tchad

Cộng hòa Tchad
Tên bằng ngôn ngữ chính thức جمهورية تشاد (tiếng Ả Rập) République du Tchad (tiếng Pháp)
Quốc kỳ Huy hiệu
Bản đồ Vị trí của Tchad (xanh) trên thế giới Vị trí Tchad (đỏ) trong khu vực
Tiêu ngữ
Unité - Travail - Progrès (Tiếng Pháp: "Thống nhất - Cần lao - Tiến bộ")
Quốc ca
La Tchadienne
Hành chính
Chính phủ	Cộng hòa tổng thống dưới chế độ quân sự
Tổng thống	Mahamat Idriss Déby
Thủ tướng	Allamaye Halina
Lập pháp	Hội đồng Chuyển tiếp Quốc gia
Thủ đô	N'Djamena 12°06'N 15°02'E 12°6′B 15°2′Đ / 12,1°B 15,033°Đ / 12.100; 15.033
Thành phố lớn nhất	N'Djamena
Địa lý
Diện tích	1.284.000 km² (hạng 20)
Diện tích nước	1,9% %
Múi giờ	WAT (UTC+1); mùa hè: UTC+2
Lịch sử
Độc lập
Ngày thành lập	11 tháng 8, năm 1960
Ngôn ngữ chính thức	Tiếng Pháp và tiếng Ả Rập
Dân số ước lượng (2019)	15.775.400 người
Dân số (2009)	11.039.873[1] người
Mật độ	8,6 người/km²
Kinh tế
GDP (PPP) (2017)	Tổng số: 29,730 tỷ USD[2] Bình quân đầu người: 2.439 USD[2]
GDP (danh nghĩa) (2017)	Tổng số: 9,344 tỷ USD[2] Bình quân đầu người: 790 USD[2] (hạng 151)
HDI (2015)	0,396[3] thấp (hạng 186)
Hệ số Gini (2011)	43,3[4]
Đơn vị tiền tệ	franc CFA Trung Phi (XAF)
Thông tin khác
Tên miền Internet	.td

Tchad (phát âm tiếng Pháp: ​[tʃa(d)], phiên âm: "Sát", "Chát", tiếng Ả Rập: تشاد‎ Tšād), tên chính thức là Cộng hòa Tchad (tiếng Pháp: République du Tchad, tiếng Ả Rập: جمهورية تْشَاد‎, chuyển tự Jumhūriyyat Tšād), là một quốc gia nội lục tại Trung Phi. Tchad giáp với Libya ở phía bắc, với Sudan ở phía đông, với Cộng hòa Trung Phi ở phía nam, với Cameroon và Nigeria ở phía tây nam và với Niger ở phía tây.

Tchad được chia thành các vùng: một đới sa mạc ở phía bắc, một vành đai Sahel khô cằn ở trung tâm và một đới xa van Sudan phì nhiêu hơn ở phía nam. Quốc gia lấy theo tên của hồ Tchad, đây là vùng đất ngập nước lớn nhất tại Tchad và lớn thứ nhì tại châu Phi. Đỉnh cao nhất của Tchad là Emi Koussi tại Sahara, còn thủ đô N'Djamena là thành phố lớn nhất. Tchad là nơi sinh sống của trên 200 dân tộc và nhóm ngôn ngữ khác nhau. Tiếng Ả Rập và tiếng Pháp là các ngôn ngữ chính thức. Hồi giáo và Ki-tô giáo là các tôn giáo được hành lễ rộng rãi nhất.

Bắt đầu vào thiên niên kỷ thứ 7 TCN, loài người di chuyển đến bồn địa Tchad với số lượng lớn, sau đó một loạt các quốc gia và đế quốc nổi lên rồi sụp đổ trong dải Sahel thuộc Tchad, tập trung vào kiểm soát các tuyến đường mậu dịch Xuyên Sahara băng qua khu vực. Pháp chinh phục lãnh thổ vào năm 1920 và hợp nhất nó thành một phần của Xích đạo châu Phi thuộc Pháp. Năm 1960, Tchad giành được độc lập dưới quyền lãnh đạo của François Tombalbaye. Người Hồi giáo ở phía bắc phẫn uất trước các chính sách của ông, tình cảm này bùng nổ thành một cuộc nội chiến kéo dài từ năm 1965. Năm 1978, các phiến quân đánh chiếm thủ đô và kết thúc quyền lãnh đạo của phương nam. Tuy nhiên, các chỉ huy phiến quân chiến đấu với nhau cho đến khi Hissène Habré đánh bại các đối thủ. Habré bị tướng của mình là Idriss Déby lật đổ vào năm 1990. Từ năm 2003, khủng hoảng Darfur tại Sudan tràn qua biên giới và khiến quốc gia bất ổn định.

Tchad vẫn gặp khó khăn do bạo lực chính trị và các nỗ lực đảo chính. Tchad là một trong số các quốc gia nghèo nhất và tham nhũng nhất trên thế giới; hầu hết cư dân sống trong cảnh bần cùng nhờ nông nghiệp tự cung cấp. Từ năm 2003, dầu thô trở thành nguồn thu nhập xuất khẩu chính của quốc gia, thay thế công nghiệp bông truyền thống.

1. ^ DEUXIEME RECENSEMENT GENERAL DE LA POPULATION ET DE L'HABITAT (RGPH2, 2009): RESULTATS GLOBAUX DEFINITIFS (PDF) (Bản báo cáo) (bằng tiếng Pháp). INSEED. tháng 3 năm 2012. tr. 7. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 24 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2015.
2. ^ ^{a b c d} “Chad”. International Monetary Fund.
3. ^ “2016 Human Development Report” (PDF). United Nations Development Programme. 2016. Truy cập ngày 21 tháng 3 năm 2017.
4. ^ “Gini Index”. World Bank. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2017.