Shanidar

Shanidar

Math	ogof, safle archaeolegol
Daearyddiaeth
Sir	Arbil
Gwlad	Irac
Cyfesurynnau	36.8006°N 44.2433°E
Cadwyn fynydd	Zagros
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Mae safle archaeolegol Ogof Shanidar yn gorwedd yn nhroedfryniau Mynyddoedd Zagros yn nhalaith Arbil, gogledd-ddwyrain Irac. Cafodd ei gloddio rhwng 1957-1961 gan Ralph Solecki a'i dîm o Brifysgol Columbia. Yno y cafwyd yr enghreifftiau cyntaf o ysgerbydau oedolion Neanderthal yn Irac, sy'n dyddio o tua 60-80,000 o flynyddoedd yn ôl.

Cafwyd hyd i naw ysgerbwd Neanderthal yn y rhan o'r ogof anferth a gloddiwyd. Roedd eu hoedran a'u cyflwr yn amrywio (cawsant eu henwi yn Shanidar I - IX). Y pwysicaf o'r rhain yw Shanidar I a Shanidar IV (gweler isod).

Mae'r gweddillion pwysig hyn yn awgrymu'n gryf fod gan y Neandertaliaid ddefodau claddu, yn claddu eu meirw gyda blodau, a bod aelodau eraill o'r grŵp yn gofalu am unigolion clwyfedig. Mae hyn yn dystiolaeth sy'n gwrthdroi'n llwyr yr hen syniad am y Neandertaliaid fel creaduriaid cyntefig, lled-ddynol. Dim ond un ysgerbwd cyfan a chastiau plaster o'r lleill sydd i'w cael heddiw, yn y Sefydliad Smithsonian, ac ofnir fod y gweddillion a adawyd yn Irac ar wasgar heddiw.^[1]

1. ↑ Smithsonian Magazine, 03/2004, Beth Py-Lieberman: Found and Lost - (12/9/2006)