Tulipomanio

La tulipomanio aŭ krizo de tulipoj (tulpenmanie en nederlanda) estis periodo de eŭforio por spekulado okazinta en Nederlando en la 17-a jarcento, en la jaroj antaŭaj al 1637. La celo de spekulado estis la bulboj de tulipoj, kies prezo atingis eksterordinarajn nivelojn, kio rezultis en granda ekonomia bobelo kaj financa krizo. Ĝi konstituas unu de la unuaj spekulaj fenomenoj de homamasoj de kiuj oni havas konon. La rakonto de tiuj okazaĵoj estis popularigitaj fare de la skota ĵurnalisto Charles Mackay, kiu priskribis ĝin en sia libro Memoirs of Extraordinary Popular Delusions and the Madness of Crowds (1841).^[1]

Variaj faktoroj klarigas la originon de la nederlanda tulipomanio. Unuflanke, la sukceso de la Nederlanda Orient-hinda Kompanio kaj la komerca prospereco de Nederlando, kaj aliflanke la plaĉo por la floroj, speciale ĉe tiuj ekzotaj, kiuj iĝis celo por elmontrado kaj simbolo de riĉeco. Krome kaj pro tiam nekonataj tialoj, la tulipoj kultivitaj en Nederlando suferis variaĵojn en sia aspekto, kaj tiel naskiĝis la plurkoloraj tulipoj, neripeteblaj, kio pliigis ties ekzotecon kaj sekve ties prezon. Nuntempe oni scias, ke la tialo de tiu fenomeno estis parazito de la floro, nome afido, kiu transmitas viruson al la planto konata kiel Tulip Breaking Potyvirus.^[2]​

1. ↑ Mackay, Charles. The Tulipomania «Chapter 3. The Tulipomania». Memoirs of Extraordinary Popular Delusions and the Madness of Crowds. Konsultita la 18an de Majo 2007.
2. ↑ Phillips, S. (1986). «Tulip breaking potyvirus». Plant Viruses Online. Arkivita el la originalo la 12an de Februaro 2007. Konsultita la 18an de Majo 2007.